روش مصاحبه در روان شناسی و تحقیقات مشابه
36 Views
ویژگی های مصاحبه در مقالات علمی
مصاحبه‌ها شامل مکالمه‌ای هدفمند هستند، اما در مقایسه با مکالمه‌های معمولی، ویژگی‌های متمایزی دارند، مانند برنامه‌ریزی از قبل، عدم تقارن در اهداف نتیجه بین مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده، و اغلب پیروی از قالب پرسش و پاسخ.
مصاحبه‌ها با پرسشنامه‌ها متفاوت هستند زیرا شامل تعامل اجتماعی می‌شوند. برخلاف روش‌های پرسشنامه‌ای، محققان به آموزش در مصاحبه (که هزینه‌بر است) نیاز دارند.
روش مصاحبه در روانشناسی، یک تکنیک جمع‌آوری داده‌ها است که در آن محقق با افراد به طور مستقیم گفتگو می‌کند تا اطلاعاتی در مورد افکار، تجربیات و رفتارهای آنها جمع‌آوری کند. این روش شامل پرسیدن سوالات ساختار یافته یا باز برای استخراج پاسخ‌هایی است که می‌توانند بینش‌هایی در مورد پدیده‌های مختلف روانشناختی ارائه دهند. مصاحبه‌ها می‌توانند در ارزیابی‌های بالینی، مطالعات تحقیقاتی و محیط‌های درمانی مورد استفاده قرار گیرند و امکان کاوش عمیق در موضوعات و تجربیات ذهنی افراد را فراهم کنند. این روش به محققان کمک می‌کند تا دیدگاه‌های ذهنی را درک کنند، داده‌های کیفی به دست آورند و درک عمیق‌تری از رفتار انسان و فرآیندهای روانشناختی به دست آورند.
مصاحبه‌ها چگونه کار می‌کنند؟
محققان می‌توانند انواع مختلفی از سوالات را بپرسند و انواع مختلفی از داده‌ها را تولید کنند. به عنوان مثال، سوالات بسته، مجموعه‌ای ثابت از پاسخ‌ها را در اختیار افراد قرار می‌دهند، در حالی که سوالات باز به افراد اجازه می‌دهد تا آنچه را که فکر می‌کنند با کلمات خودشان بیان کنند.
محقق اغلب مصاحبه‌ها را ضبط می‌کند و داده‌ها به صورت رونوشت (گزارش کتبی از سوالات و پاسخ‌های مصاحبه) نوشته می‌شوند که بعداً قابل تجزیه و تحلیل هستند.
لازم به ذکر است که مصاحبه‌ها ممکن است بهترین روش برای تحقیق در مورد موضوعات حساس (مثلاً غیبت از مدرسه، تبعیض و غیره) نباشند، زیرا افراد ممکن است در تکمیل پرسشنامه به صورت خصوصی احساس راحتی بیشتری داشته باشند.
انواع مختلفی از مصاحبه وجود دارد که تمایز کلیدی آنها میزان ساختار است. مصاحبه نیمه‌ساختاریافته در تحقیقات روانشناسی رایج‌تر است. مصاحبه‌های بدون ساختار سبکی آزاد دارند، در حالی که مصاحبه‌های ساختاریافته شامل سوالات از پیش تعیین‌شده‌ای هستند که با ترتیب خاصی پرسیده می‌شوند.
مصاحبه ساختاریافته
مصاحبه ساختاریافته یک روش تحقیق کمی است که در آن مصاحبه‌کننده مجموعه‌ای از سوالات بسته آماده را در قالب یک برنامه مصاحبه ارائه می‌دهد که دقیقاً مطابق با کلمات نوشته شده، آنها را می‌خواند.
برنامه‌های مصاحبه دارای قالب استانداردی هستند، به این معنی که سوالات یکسانی از هر مصاحبه‌شونده با همان ترتیب پرسیده می‌شود (شکل 1 را ببینید).
| حوزه کانونی | مثال آیتم ها و سوالات تکمیلی |
|---|---|
| معرفی مطالعه و شرکت کنندگان | درک شما از موضوع مطالعه چیست؟
به زبان خودتان، آیا می توانید رابطه بین خودتان دو نفر را توصیف کنید؟ |
| بیماری/شرایط سلامتی | آیا می توانید کمی درباره بیماریتان به من بگویید؟ چطور ایجاد شد؟
در حال حاضر، مشکلات اصلی شما چیست؟ چه کسی از شما مراقبت می کند؟ |
| تعاملات با وزارت بهداشت و مراقبت های اجتماعی | در مورد نحوه پذیرش خود در [نام مرکز] بگویید؟
در مورد بازدیدتان از [نام مرکز/محل] بگویید؟ بعد از بازدید شما از [نام مرکز] چه اتفاقی افتاد؟ چه کسی در مراقبت از شما نقش دارد؟ چه اطلاعاتی از خدمات اجتماعی دریافت کرده‌اید؟ خدمات اجتماعی هنگام بازدید چقدر در مورد شما اطلاعات داشته است؟ چگونه مراقبت‌های اجتماعی با [نام مرکز/نوع پزشک] شما ارتباط برقرار می‌کند؟ |
| تصورات راجع به مراقبت های آینده | برای مراقبت از شما در چند هفته آینده چه برنامه‌ای دارید؟ |
| تصورات راجع به مراقبت های فعلی و گذشته و هماهنگی های مربوطه | هماهنگی برای شما به چه معناست؟
آیا تا به حال پیش آمده که اتفاقی که انتظار داشتید در مورد مراقبت شما رخ دهد، رخ نداده باشد؟ در مورد آن بیشتر توضیح دهید. چه چیز دیگری می‌تواند در نحوه هماهنگی مراقبت شما تفاوت ایجاد کند؟ فکر می‌کنید مراقبت شما چقدر خوب هماهنگ شده است؟ چگونه می‌توان هماهنگی مراقبت شما را بهبود بخشید؟ |
شکل ۱. نمونه‌ای از برنامه مصاحبه
مصاحبه‌کننده از برنامه مصاحبه منحرف نمی‌شود (مگر برای روشن کردن معنای سوال) یا فراتر از پاسخ‌های دریافتی کاوش نمی‌کند. پاسخ‌ها در پرسشنامه ثبت می‌شوند و ترتیب و جمله‌بندی سوالات، و گاهی اوقات طیف پاسخ‌های جایگزین، توسط محقق از پیش تعیین شده است.
مصاحبه ساختاریافته همچنین به عنوان مصاحبه رسمی (مانند مصاحبه شغلی) شناخته می‌شود.
نقاط قوت
مصاحبه‌های ساختاریافته به راحتی قابل تکرار هستند زیرا از مجموعه‌ای ثابت از سوالات بسته استفاده می‌شود که به راحتی قابل سنجش هستند – این بدان معناست که آزمایش پایایی آن آسان است.
مصاحبه‌های ساختاریافته نسبتاً سریع انجام می‌شوند، به این معنی که می‌توان مصاحبه‌های زیادی را در مدت زمان کوتاهی انجام داد. این بدان معناست که می‌توان نمونه بزرگی را به دست آورد، در نتیجه یافته‌ها نماینده هستند و قابلیت تعمیم به جمعیت بزرگی را دارند.
محدودیت‌ها
مصاحبه‌های ساختاریافته انعطاف‌پذیر نیستند. این بدان معناست که نمی‌توان سوالات جدید را بداهه (یعنی در طول مصاحبه) پرسید، زیرا باید از یک برنامه مصاحبه پیروی شود. پاسخ‌های مصاحبه‌های ساختاریافته فاقد جزئیات هستند، زیرا فقط سوالات بسته پرسیده می‌شوند که داده‌های کمی تولید می‌کنند. این بدان معناست که محقق نمی‌داند چرا یک فرد به شیوه‌ای خاص رفتار می‌کند.
مصاحبه بدون ساختار
مصاحبه‌های بدون ساختار از هیچ سوال مشخصی استفاده نمی‌کنند، در عوض، مصاحبه‌کننده سوالات باز را بر اساس یک موضوع تحقیقاتی خاص می‌پرسد و سعی می‌کند مصاحبه مانند یک مکالمه طبیعی جریان یابد. مصاحبه‌کننده سوالات خود را متناسب با تجربیات خاص کاندیدا تغییر می‌دهد.
مصاحبه‌های بدون ساختار گاهی اوقات به عنوان “مصاحبه‌های اکتشافی” شناخته می‌شوند و بیشتر شبیه “دیالوگ هدایت‌شده” هستند تا یک مصاحبه کاملاً ساختاریافته. گاهی اوقات آنها مصاحبه‌های غیررسمی نامیده می‌شوند.
مصاحبه‌های بدون ساختار در تحقیقات کیفی برای تحلیل نگرش‌ها و ارزش‌ها بیشترین کاربرد را دارند. اگرچه آنها به ندرت مبنای معتبری برای تعمیم ارائه می‌دهند، اما مزیت اصلی آنها این است که محقق را قادر می‌سازند تا دیدگاه‌های ذهنی بازیگران اجتماعی را بررسی کند.
خودافشاگری مصاحبه‌کننده
خودافشاگری مصاحبه‌کننده شامل افشای اطلاعات یا نظرات شخصی مصاحبه‌کننده در طول مصاحبه تحقیقاتی است. این ممکن است باعث افزایش تفاهم شود، اما این خطر را دارد که پویایی‌ها را از تمرکز بر تسهیل روایت مصاحبه‌شونده دور کند.
در مصاحبه‌های بدون ساختار، سبک گفتگوی غیررسمی ممکن است عمداً شامل عناصری از خودافشاگری مصاحبه‌کننده باشد که منعکس‌کننده پویایی‌های گفتگوی عادی است.
خودافشاگری مصاحبه‌کننده، این خطر را دارد که پویایی‌ها را از تسهیل روایت‌های مصاحبه‌شونده دور کند. این امر نباید به طور کامل رد شود، اما نیاز به مدیریت ماهرانه و آگاهانه از طریق تأمل دارد.
یک سبک مصاحبه غیررسمی با مقداری خودافشاگری مصاحبه‌کننده ممکن است تفاهم و گشودگی شرکت‌کننده را افزایش دهد. با این حال، احتمال همگرایی نظرات شرکت‌کننده با مصاحبه‌کننده را نیز افزایش می‌دهد.
بی‌طرفی کامل مصاحبه‌کننده بعید است. با این حال، غیررسمی بودن و خودافشاگری بیش از حد، مصاحبه را بیشتر به یک گفتگوی معمولی تبدیل می‌کند و روایت‌های اجماعی ایجاد می‌کند.
افشاگری‌های بیش از حد شخصی نیز می‌تواند توسط شرکت‌کنندگان نامربوط و مزاحم تلقی شود. آنها ممکن است صمیمیت بیشتری را در مورد موضوعات ناراحت‌کننده ایجاد کنند.
به نظر می‌رسد امن‌ترین رویکرد در بیشتر موارد اجتناب از خودافشاگری مصاحبه‌کننده باشد. در جایی که از سبک غیررسمی استفاده می‌شود، افشاگری‌ها نیاز به قضاوت دقیق و تجربه مصاحبه قابل توجه دارند. اگر در طول مصاحبه از شما نظرات شخصی پرسیده شود، مصاحبه‌کننده می‌تواند نقش‌های تعریف‌شده را برجسته کند و بحث را به بعد از مصاحبه موکول کند.
نقاط قوت
مصاحبه‌های بدون ساختار انعطاف‌پذیرتر هستند زیرا سوالات می‌توانند بسته به پاسخ‌های پاسخ‌دهندگان تطبیق داده شوند و تغییر کنند. مصاحبه می‌تواند از برنامه مصاحبه منحرف شود.
مصاحبه‌های بدون ساختار از طریق استفاده از سوالات باز، داده‌های کیفی تولید می‌کنند. این به پاسخ‌دهنده اجازه می‌دهد تا با انتخاب کلمات خود، عمیق‌تر صحبت کند. این به محقق کمک می‌کند تا درک واقعی از درک فرد از یک موقعیت را توسعه دهد.
همچنین اعتبار بیشتری دارند زیرا به مصاحبه‌کننده فرصت می‌دهد تا برای درک عمیق‌تر کاوش کند، درخواست توضیح کند و به مصاحبه‌شونده اجازه دهد تا مسیر مصاحبه را هدایت کند و غیره. مصاحبه‌کنندگان این فرصت را دارند که هرگونه سوال شرکت‌کنندگان را در طول مصاحبه روشن کنند.
محدودیت‌ها
انجام یک مصاحبه بدون ساختار و تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی (با استفاده از روش‌هایی مانند تحلیل موضوعی) می‌تواند زمان‌بر باشد.
استخدام و آموزش مصاحبه‌کنندگان گران است و به اندازه جمع‌آوری داده‌ها از طریق پرسشنامه ارزان نیست. به عنوان مثال، ممکن است مصاحبه‌کننده به مهارت‌های خاصی نیاز داشته باشد. این مهارت‌ها شامل توانایی ایجاد ارتباط و دانستن زمان کاوش است.
مصاحبه‌ها ناگزیر از طریق تعیین دستور کار و چارچوب‌بندی سوالات توسط محققان، داده‌ها را با هم می‌سازند. تکنیک‌هایی مانند سوالات باز، تنها راه‌حل‌های محدودی ارائه می‌دهند.
مصاحبه گروه کانونی
مصاحبه گروه کانونی یک رویکرد کیفی است که در آن گروهی از پاسخ‌دهندگان با هم مصاحبه می‌شوند و برای دستیابی به درک عمیق از مسائل اجتماعی استفاده می‌شوند.
این نوع مصاحبه اغلب به عنوان گروه کانونی شناخته می‌شود زیرا وظیفه مصاحبه‌کننده (یا مجری) این است که گروه را به سمت تمرکز بر موضوع مورد بحث سوق دهد. در ابتدا، هدف رسیدن به اجماع در بین گروه بود، اما با توسعه تکنیک‌هایی برای تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی گروهی، تأکید کمتری بر ایجاد اجماع وجود دارد.
هدف این روش، به دست آوردن داده‌ها از یک گروه هدفمند از افراد است، نه از یک نمونه آماری نماینده از یک جمعیت وسیع‌تر.
نقش مجری مصاحبه این است که مطمئن شود گروه با یکدیگر تعامل دارند و از موضوع خارج نمی‌شوند. در حالت ایده‌آل، مجری از نظر ظاهری شبیه شرکت‌کنندگان خواهد بود، دانش کافی در مورد موضوع مورد بحث دارد و کنترل ملایم و نامحسوس بر گویندگان مسلط و شرکت‌کنندگان خجالتی اعمال می‌کند.
یک محقق باید برای انجام مصاحبه گروه کانونی مهارت بالایی داشته باشد. برای مثال، ممکن است مدیر جلسه به مهارت‌های خاصی نیاز داشته باشد، از جمله توانایی ایجاد ارتباط و دانستن زمان بررسی.
نقاط قوت
مصاحبه‌های گروهی از طریق استفاده از سوالات باز، داده‌های روایی کیفی تولید می‌کنند. این به پاسخ‌دهندگان اجازه می‌دهد تا با انتخاب کلمات خود، عمیق‌تر صحبت کنند. این به محقق کمک می‌کند تا درک واقعی از درک فرد از یک موقعیت را توسعه دهد. داده‌های کیفی همچنین شامل داده‌های مشاهده‌ای مانند زبان بدن و حالات چهره است.
پاسخ‌های گروهی زمانی مفید هستند که می‌خواهید دیدگاه‌هایی را در مورد یک تجربه جمعی استخراج کنید، تنوع فکری را تشویق کنید، سوگیری محقق را کاهش دهید و طیف وسیع‌تری از دیدگاه‌های زمینه‌ای را جمع‌آوری کنید.
همچنین اعتبار آنها افزایش می‌یابد زیرا برخی از شرکت‌کنندگان ممکن است در کنار دیگران احساس راحتی بیشتری داشته باشند زیرا به صحبت گروهی در زندگی واقعی عادت دارند (یعنی طبیعی‌تر است).
وقتی شرکت‌کنندگان تجربیات مشترکی دارند، گروه‌های کانونی به آنها اجازه می‌دهند تا بر اساس نظرات یکدیگر، داده‌های زمینه‌ای غنی‌تری ارائه دهند که نشان‌دهنده طیف وسیع‌تری از دیدگاه‌ها نسبت به مصاحبه‌های فردی است.
گروه‌های کانونی نوعی روش مصاحبه گروهی هستند که در تحقیقات بازار و روانشناسی مصرف‌کننده استفاده می‌شوند و برای جمع‌آوری دیدگاه‌های مصرف‌کنندگان مقرون به صرفه هستند.
محدودیت‌ها
محقق باید اطمینان حاصل کند که جزئیات همه مصاحبه‌شوندگان را محرمانه نگه می‌دارد و به حریم خصوصی آنها احترام می‌گذارد. این کار هنگام استفاده از مصاحبه گروهی دشوار است. به عنوان مثال، محقق نمی‌تواند تضمین کند که سایر افراد گروه اطلاعات را خصوصی نگه می‌دارند.
مصاحبه‌های گروهی به دلیل استفاده از سوالات باز، کمتر قابل اعتماد هستند و ممکن است از برنامه مصاحبه منحرف شوند و تکرار آنها را دشوار کنند.
لازم به ذکر است که برخی از مشکلات بالقوه گروه‌های متمرکز، مانند انطباق، مطلوبیت اجتماعی و رفتار مخالفت‌آمیز، وجود دارد که می‌تواند مفید بودن داده‌های جمع‌آوری‌شده را کاهش دهد.
به عنوان مثال، مصاحبه‌های گروهی گاهی اوقات ممکن است فاقد اعتبار باشند زیرا شرکت‌کنندگان ممکن است برای تحت تأثیر قرار دادن سایر اعضای گروه دروغ بگویند. آنها ممکن است با فشار همسالان مطابقت داشته باشند و پاسخ‌های نادرست بدهند.
برای جلوگیری از این مشکلات، مصاحبه‌کننده باید درک خوبی از نحوه عملکرد افراد در گروه‌ها و همچنین نحوه رهبری گروه در یک بحث سازنده داشته باشد.
مصاحبه نیمه‌ساختاریافته
مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته بین مصاحبه‌های ساختاریافته و بدون ساختار قرار دارند. مصاحبه‌کننده مجموعه‌ای از سوالات یکسان را برای پاسخ دادن به همه مصاحبه‌شوندگان آماده می‌کند. ممکن است در طول مصاحبه سوالات اضافی برای روشن شدن یا گسترش مسائل خاص پرسیده شود.
در مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، مصاحبه‌کننده آزادی بیشتری برای انحراف و کاوش فراتر از پاسخ‌ها دارد. راهنمای مصاحبه شامل فهرستی از سوالات و موضوعاتی است که باید در طول مکالمه، معمولاً به ترتیب خاصی، پوشش داده شوند.
مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته برای پرداختن به سوالات تحقیقاتی «چه»، «چگونه» و «چرا» مفیدترین هستند. تحلیل‌های کیفی و کمی را می‌توان بر روی داده‌های جمع‌آوری‌شده در طول مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته انجام داد.
نقاط قوت
مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته به پاسخ‌دهندگان این امکان را می‌دهد که در یک محیط غیررسمی، بیشتر بر اساس شرایط خود پاسخ دهند، اما اطلاعات یکنواختی ارائه می‌دهند که آنها را برای تحلیل کیفی ایده‌آل می‌کند.
ماهیت انعطاف‌پذیر مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته به ایده‌ها اجازه می‌دهد تا در طول مصاحبه بر اساس پاسخ‌های پاسخ‌دهندگان، ایده‌ها معرفی و بررسی شوند.
مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته می‌توانند داده‌های کیفی قابل اعتماد و قابل مقایسه‌ای ارائه دهند. به مصاحبه‌کننده اجازه می‌دهد تا پاسخ‌ها را بررسی کند، جایی که از مصاحبه‌شونده خواسته می‌شود پاسخ‌های ارائه شده را روشن یا بسط دهد.
محدودیت‌ها
داده‌های تولید شده اساساً توسط خودِ زمینه مصاحبه شکل می‌گیرند. تحلیل به ندرت این هم‌ساختیِ رایج را تصدیق می‌کند.
آنها (برای انجام، رونویسی و تحلیل) نسبت به مصاحبه‌های ساختاریافته زمان‌برتر هستند.
کیفیت یافته‌ها بیشتر به مهارت‌های فردی مصاحبه‌کننده وابسته است تا مصاحبه‌های ساختاریافته. مهارت برای بررسی مؤثر و در عین حال اجتناب از پاسخ‌های جانبدارانه مورد نیاز است.
اثر مصاحبه‌گر
مصاحبه‌های رو در رو مشکلات روش‌شناختی ایجاد می‌کنند. این مشکلات از این واقعیت ناشی می‌شوند که مصاحبه‌کنندگان خودشان نقش‌آفرین هستند و جایگاه درک‌شده آنها ممکن است بر پاسخ‌های پاسخ‌دهندگان تأثیر بگذارد.
از آنجا که مصاحبه یک تعامل اجتماعی است، ظاهر یا رفتار مصاحبه‌کننده ممکن است بر پاسخ‌های پاسخ‌دهنده تأثیر بگذارد. این یک مشکل است زیرا می‌تواند نتایج مطالعه را تحت تأثیر قرار دهد و آنها را نامعتبر کند.
به عنوان مثال، جنسیت، قومیت، زبان بدن، سن و جایگاه اجتماعی مصاحبه، همگی می‌توانند یک اثر مصاحبه‌گر ایجاد کنند. اگر بین مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده اختلاف جایگاهی وجود داشته باشد، نتایج مصاحبه‌ها باید با دقت تفسیر شوند. این موضوع برای موضوعات حساسی مانند سلامت اهمیت دارد.
برای مثال، اگر محققی در حال بررسی تبعیض جنسیتی در میان مردان باشد، آیا مصاحبه با زنان بر مصاحبه با مردان ترجیح داده می‌شود؟ این احتمال وجود دارد که اگر از مصاحبه‌کننده زن استفاده شود، شرکت‌کنندگان مرد ممکن است برای تحت تأثیر قرار دادن مصاحبه‌کننده دروغ بگویند (یعنی وانمود کنند که تبعیض جنسیتی ندارند) و در نتیجه اثر مصاحبه‌کننده ایجاد شود.
پرشدن مصاحبه با دستور کار محقق
ماهیت تعاملی مصاحبه‌ها به این معنی است که محقق اساساً گفتمان را شکل می‌دهد، نه اینکه صرفاً به طور بی‌طرفانه آن را جمع‌آوری کند. این امر آنچه در مورد آن صحبت می‌شود و نحوه پاسخگویی شرکت‌کنندگان را شکل می‌دهد.
فرضیات، علایق و دسته‌بندی‌های مصاحبه‌کننده فقط سوالات خاص مصاحبه پرسیده شده را شکل نمی‌دهند. آنها همچنین چارچوب‌بندی، دستورالعمل‌های وظیفه، استخدام و پاسخ‌ها/درخواست‌های مداوم را شکل می‌دهند.
این پر شدن تعامل مصاحبه با دستور کار محقق، تفکیک آنچه از شرکت‌کننده می‌آید را از آنچه با نگرانی‌های مصاحبه‌کننده همسو است، بسیار دشوار می‌کند. بنابراین، صحبت‌های شرکت‌کننده اساساً توسط مصاحبه‌کننده شکل می‌گیرد، نه اینکه بازتاب طبیعی‌تری از جهت‌گیری‌ها یا شیوه‌های خود شرکت‌کننده باشد. اجتناب از این تأثیر دشوار است زیرا مصاحبه‌ها ذاتاً شامل تعیین دستور کار توسط محقق هستند. اما این بدان معناست که صحبت‌های استخراج‌شده ممکن است بیشتر در مورد فرآیند مصاحبه بگویند تا واقعیتی که قرار است منعکس شود.
طراحی مصاحبه
اول، باید انتخاب کنید که آیا از مصاحبه ساختاریافته استفاده می‌کنید یا غیرساختاریافته.
ویژگی‌های مصاحبه‌کنندگان
در مرحله بعد، باید در نظر بگیرید که مصاحبه‌کننده چه کسی خواهد بود و این به نوع فردی که با او مصاحبه می‌شود بستگی دارد. چندین متغیر وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند:
جنسیت و سن: این می‌تواند تا حد زیادی بر پاسخ‌های پاسخ‌دهندگان، به ویژه در مورد مسائل شخصی، تأثیر بگذارد.
ویژگی‌های شخصی: برخی از افراد راحت‌تر از دیگران با هم کنار می‌آیند. همچنین، لهجه و ظاهر مصاحبه‌کننده (مثلاً لباس) می‌تواند بر ارتباط بین مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده تأثیر بگذارد.
زبان: زبان مصاحبه‌کننده باید متناسب با واژگان گروه افراد مورد مطالعه باشد. برای مثال، محقق باید زبان سوالات را تغییر دهد تا با پیشینه اجتماعی پاسخ‌دهندگان (سن/سطح تحصیلات/طبقه اجتماعی/قومیت و غیره) مطابقت داشته باشد.
قومیت: افراد ممکن است در مصاحبه با افراد از گروه‌های قومی مختلف مشکل داشته باشند.
تخصص مصاحبه‌کننده باید با حساسیت تحقیق مطابقت داشته باشد – دانشجویان بی‌تجربه باید از مصاحبه با گروه‌های بسیار آسیب‌پذیر خودداری کنند.
مکان مصاحبه
مکان مصاحبه تحقیقاتی می‌تواند بر نحوه ارتباط مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده تأثیر بگذارد و ممکن است پویایی قدرت را در یک جهت یا جهت دیگر تشدید کند. معمولاً به عنوان بخشی از تسهیل راحتی و تشویق مشارکت، به مصاحبه‌شونده حق انتخاب مکان داده می‌شود.
با این حال، ایمنی مصاحبه‌کننده یک ملاحظه مهم است و همانطور که گفته شد، حداقل الزام باید این باشد که یک فرد مسئول بداند مصاحبه‌کننده کجا رفته و چه زمانی قرار است برگردد.
مصاحبه از راه دور
همه‌گیری کووید-۱۹ مصاحبه از راه دور را برای تداوم تحقیق ضروری کرد. با این حال، پلتفرم‌های مصاحبه آنلاین انعطاف‌پذیری بیشتری را حتی در شرایط عادی فراهم می‌کنند.
آنها امکان دسترسی به گروه‌های شرکت‌کننده در فواصل جغرافیایی مختلف را بدون هزینه یا ترتیب سفر فراهم می‌کنند. مصاحبه‌های آنلاین را می‌توان به طور مؤثر برنامه‌ریزی کرد تا با محقق و مصاحبه‌شونده هماهنگ شوند. در دسترس بودن.
ملاحظات عملی در تنظیم مصاحبه‌های از راه دور وجود دارد. مصاحبه‌شوندگان برای ارتباط به اینترنت و یک پلتفرم آنلاین مانند زوم، مایکروسافت تیمز یا اسکایپ نیاز دارند.
برخی اصلاحات به ایجاد ارتباط اولیه در قالب از راه دور کمک می‌کنند. اختصاص زمان در شروع مصاحبه برای مکالمه غیررسمی و در عین حال آزمایش کیفیت صدا/تصویر به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا در جلسه مستقر شوند. تأخیرهای جزئی می‌تواند جریان نوبت‌گیری را مختل کند، بنابراین هشدار دادن به شرکت‌کنندگان برای صحبت کردن کمی آهسته‌تر از حد معمول، وقفه‌های تصادفی را به حداقل می‌رساند.
زمان‌بندی مصاحبه‌های از راه دور زیر یک ساعت از خستگی ناشی از خیره شدن به صفحه نمایش جلوگیری می‌کند. درخواست مجوز اخلاقی پیشرفته برای رضایت شفاهی در شروع مصاحبه، در زمان شرکت‌کننده صرفه‌جویی می‌کند. سازگاری با شرایط از راه دور، نشان دهنده اهمیت دادن به مصاحبه‌شوندگان است و به بحث غنی کمک می‌کند.
با این حال، همچنان مهم است که به طور انتقادی در مورد چگونگی شکل‌گیری داده‌های مشترک توسط حذف پویایی‌های حضوری تأمل کنیم. شاید برخی از تفاوت‌های ظریف اعتماد و افشا در ویدئو متفاوت باشد.
گروه‌های آسیب‌پذیر
مصاحبه‌کننده باید اطمینان حاصل کند که هنگام مصاحبه با گروه‌های آسیب‌پذیر، مانند کودکان، مراقبت ویژه‌ای را به عمل می‌آورد. به عنوان مثال، کودکان دامنه توجه محدودی دارند، بنابراین مصاحبه‌های طولانی باید … اجتناب کرد.
تدوین برنامه مصاحبه
برنامه مصاحبه فهرستی از سوالات از پیش برنامه‌ریزی شده و ساختاریافته است که تهیه شده است تا به عنوان راهنمایی برای مصاحبه‌کنندگان، محققان و پژوهشگران در جمع‌آوری اطلاعات یا داده‌ها در مورد یک موضوع یا مسئله خاص عمل کند.
- موضوعات یا مضامین کلیدی که باید برای پرداختن به سوالات تحقیق شما پوشش داده شوند را فهرست کنید. این محتوای اصلی را تشکیل می‌دهد.
- محتوا را به صورت منطقی سازماندهی کنید، مثلاً به ترتیب زمانی، تجربیات مصاحبه‌شونده را دنبال کنید. موضوعات حساس‌تر را بعداً در مصاحبه قرار دهید.
- فهرست محتوا را به سوالات و نکات واقعی تبدیل کنید. هر سوال را با دقت بنویسید – آنها را باز، غیر هدایت‌کننده و متمرکز بر مثال‌ها نگه دارید.
- نکاتی را اضافه کنید تا به شما یادآوری کند که حوزه‌های مورد علاقه را پوشش دهید.
- برنامه مصاحبه را به صورت آزمایشی آزمایش کنید تا مطمئن شوید که داده‌های مفیدی تولید می‌کند و در صورت نیاز آن را اصلاح کنید.
- آماده باشید تا در طول جمع‌آوری داده‌ها، برنامه را اصلاح کنید، زیرا یاد می‌گیرید کدام سوالات بهتر عمل می‌کنند.
- مهارت‌هایی مانند پرسیدن سوالات تکمیلی را برای عمق و جزئیات تمرین کنید. در صورت نیاز انعطاف‌پذیر باشید تا از برنامه خارج شوید.
- سوالات را مختصر و واضح نگه دارید. از سوالات چند قسمتی که خطر گیج شدن مصاحبه‌شوندگان را دارند، خودداری کنید.
- در طول مصاحبه‌ها به طور فعال گوش دهید تا مشخص کنید کدام سوالات از پیش برنامه‌ریزی شده را می‌توان بر اساس اطلاعاتی که شرکت‌کننده قبلاً ارائه داده است، نادیده گرفت.
نکته کلیدی، ایجاد تعادل بین آمادگی و انعطاف‌پذیری برای تطبیق سوالات بر اساس هر تعامل مصاحبه است. با تمرین، مهارت‌هایی را برای انجام مصاحبه‌های پربار که داده‌های کیفی غنی به دست می‌دهند، کسب خواهید کرد.
قدرت سکوت
استفاده استراتژیک از سکوت، تکنیکی کلیدی برای تولید داده‌های مبتنی بر مصاحبه‌شونده است، اما برای حفظ درک متقابل، نیاز به قضاوت در مورد زمان و مدت زمان مناسب دارد.
برخلاف مکالمه معمولی، مصاحبه‌کننده قصد دارد بدون قطع کردن صحبت، مشارکت مصاحبه‌شونده را تسهیل کند. این اغلب به معنای مقاومت در برابر تمایل به صحبت در پایان نوبت مصاحبه‌شونده (TCU) است.
سکوت کردن پس از TCU، مصاحبه‌شونده را تشویق می‌کند تا بدون هدایت مصاحبه‌کننده، مطالب بیشتری ارائه دهد. با این حال، این تکنیک ساده نیاز به اعتماد به نفس دارد، زیرا سکوت می‌تواند از نظر اجتماعی ناخوشایند به نظر برسد.
اجازه دادن به سکوت‌های طولانی‌تر (مثلاً ۲۴ ثانیه) در مصاحبه‌ها می‌تواند به خوبی جواب دهد، اما در اوایل، حتی سکوت‌های کوتاه نیز اگر باعث عدم هماهنگی بین گویندگان شوند، ممکن است باعث اختلال در ارتباط شوند.
سکوت همچنین به مصاحبه‌شونده زمان می‌دهد تا قبل از پاسخ دادن فکر کند. عجله برای پرسیدن مجدد یا اصلاح سوالات می‌تواند پاسخ‌ها را محدود کند.
کلمات بی‌ربط مانند «مممممم» نیز از قطع جریان جلوگیری می‌کنند. وقفه‌ها، به ویژه برای پایان دادن به نوبت مصاحبه‌شونده، مشکل‌ساز هستند زیرا مالکیت دیدگاه‌ها را نامشخص می‌کنند.
اگر مصاحبه‌گران نوبت‌ها را به اشتباه تکمیل کنند، یک مزیت این است که می‌تواند روایت‌های مصاحبه‌شونده طولانی‌تری را برای اصلاح سوابق ایجاد کند. با این حال، سکوت بهتر بود اگر به مصاحبه‌شونده‌ها اجازه داده می‌شد تا روایت‌های خود را شکل دهند.
مصاحبه با کودکان
مصاحبه‌کنندگان با درک چالش‌های منحصر به فرد و به کارگیری این راه‌حل‌ها، می‌توانند یک فرآیند مصاحبه کودک‌پسندتر و مؤثرتر ایجاد کنند و جمع‌آوری اطلاعات دقیق و قابل اعتماد از شاهدان جوان را ارتقا دهند.
مشکلاتی که باید از آنها اجتناب کرد
استفاده از پرسش‌های هدایت شده: بزرگسالان به طور طبیعی به سبک پرسش‌های هدایتی گرایش دارند، به ویژه هنگام مصاحبه با کودکان. این رویکرد شامل پرسیدن مجموعه‌ای از سوالات متمرکز است که جزئیات خاصی را مطرح می‌کند، مانند «وقتی آسیب دیدی مادرت کجا بود؟». اگرچه گاهی اوقات سوالات دستوری ضروری هستند، اما تکیه بر آنها می‌تواند منجر به چندین مشکل شود:
حدس و گمان و تفسیر نادرست: کودکان ممکن است به دلیل مهارت‌های زبانی و حافظه‌ای ناقص، سوالات را اشتباه تفسیر کنند و منجر به حدس و گمان یا ارائه اطلاعات نادرست شود. به عنوان مثال، کودکان ممکن است معنای کلماتی مانند “قبل” و “بعد” را به طور کامل درک نکنند.
اطلاعات محدود: سوالات دستوری اغلب منجر به پاسخ‌های کوتاه می‌شوند و فرصت کودک را برای ارائه شرح کامل و مفصلی از رویداد محدود می‌کنند.
میل کودکان به همکاری: کودکان معمولاً تمایل دارند به هر سوالی که توسط یک شخصیت مسئول مطرح می‌شود پاسخ دهند، حتی اگر سوال را نفهمند یا پاسخ را ندانند. این می‌تواند منجر به پاسخ‌های نادرست یا حدس و گمان برای جلب رضایت مصاحبه‌کننده شود.
نادیده گرفتن تفاوت‌های رشدی: عدم توجه به سطوح رشدی کودکان می‌تواند به طور قابل توجهی بر اثربخشی مصاحبه تأثیر بگذارد. این عوامل را در نظر بگیرید:
توسعه و رشد زبان: کودکان خردسال ممکن است واژگان پیچیده، ساختارهای دستوری یا مفاهیم انتزاعی را درک نکنند. برای مثال، کلماتی مانند «عمه» و «عمو» می‌توانند برای کودکان چالش‌برانگیز باشند زیرا معنی آنها بسته به گوینده تغییر می‌کند.
قابلیت‌های حافظه: توانایی‌های حافظه کودکان هنوز در حال توسعه است و آنها را بیشتر در معرض خطاهای حافظه و تلقین‌پذیری قرار می‌دهد. سوالاتی که مکرراً جزئیات خاصی را مطرح می‌کنند، می‌توانند ناخواسته خاطرات آنها را تغییر دهند.
دامنه توجه و خستگی: کودکان، به ویژه کودکان کوچکتر، دامنه توجه کوتاه‌تری دارند و راحت‌تر از بزرگسالان خسته می‌شوند. مصاحبه‌های طولانی یا مصاحبه‌هایی که با سوالات بیش از حد همراه هستند، می‌توانند منجر به خستگی و کاهش کیفیت پاسخ‌های آنها شوند.
بی‌میلی به صحبت کردن: کودکان ممکن است به دلایل مختلفی مانند ترس از به دردسر افتادن، خلق و خوی بازدارنده، بی‌اعتمادی به بزرگسالان ناآشنا یا احساس غرق شدن در بحث، در صحبت کردن مردد باشند. این امر می‌تواند کسب اطلاعات از آنها را چالش برانگیز کند.
راه حل‌ها
رویکردی کودک محور اتخاذ کنید: مصاحبه‌کنندگان با استفاده از تکنیک‌های متناسب با سطح رشد و پیشینه فرهنگی کودک، ایجاد محیطی حمایتی و کمتر ترسناک را در اولویت قرار می‌دهند. این شامل استفاده از زبان مناسب از نظر رشدی، ایجاد ارتباط و به کارگیری رفتاری صبورانه و بدون قضاوت است. تأکید بر سؤالات باز: مصاحبه‌کنندگان به جای تکیه زیاد بر سؤالات متمرکز، سؤالات باز را در اولویت قرار می‌دهند که کودکان را تشویق می‌کند روایت‌های دقیقی را به زبان خودشان ارائه دهند. آنها از دعوت‌های باز مانند «هر اتفاقی که افتاده را به من بگو» یا «بعدش چه اتفاقی افتاد؟» برای استخراج پاسخ‌های جامع‌تر و دقیق‌تر استفاده می‌کنند.
از یک چرخه سؤال استفاده کنید: مصاحبه‌کنندگان دعوت‌های باز را با سؤالات متمرکز ترکیب می‌کنند تا جزئیات خاصی را جمع‌آوری کنند و در عین حال جریان مکالمه را حفظ کنند. این شامل بازگشت به سؤالات گسترده‌تر و باز پس از پرسیدن سؤالات متمرکز برای اطمینان از درک کامل موقعیت است.
زمان کافی برای پاسخ دادن فراهم کنید: مصاحبه‌کنندگان با توجه به اینکه کودکان ممکن است به زمان بیشتری برای پردازش اطلاعات نیاز داشته باشند، زمان انتظار کافی را فراهم می‌کنند و به کودکان اجازه می‌دهند تا با سرعت خودشان پاسخ دهند. این صبر به کاهش فشار کمک می‌کند و پاسخ‌های متفکرانه‌تری را تشویق می‌کند.
ایجاد ارتباط: ایجاد ارتباط برای ایجاد فضایی امن و راحت برای کودکان جهت به اشتراک گذاشتن تجربیاتشان بسیار مهم است. مصاحبه‌کنندگان با شرکت در مکالمات بی‌طرفانه، نشان دادن علاقه واقعی به زندگی کودک و استفاده از لحنی آرام و اطمینان‌بخش به این هدف دست می‌یابند. دستورالعمل‌های مصاحبه را واضح ارائه دهید: مصاحبه‌کنندگان دستورالعمل‌های واضح و مختصری ارائه می‌دهند، قوانین اساسی مصاحبه را توضیح می‌دهند، بر صداقت تأکید می‌کنند و کودک را تشویق می‌کنند که در صورت نیاز درخواست توضیح کند.
از ابزارهای کمکی مصاحبه با احتیاط استفاده کنید: در حالی که ابزارهایی مانند نقاشی یا نمودار می‌توانند مفید باشند، مصاحبه‌کنندگان با احتیاط از آنها استفاده می‌کنند و مطمئن می‌شوند که اطلاعاتی را به کودک هدایت یا پیشنهاد نمی‌کنند. این ابزارها در درجه اول برای روشن شدن یا شرح اطلاعاتی که کودک قبلاً به صورت شفاهی ارائه داده است، استفاده می‌شوند.
برای مصاحبه‌های متعدد آماده باشید: اغلب لازم است مصاحبه‌های متعددی انجام شود تا به کودکان زمان داده شود تا اطلاعات را پردازش کرده و جزئیات اضافی را به خاطر بیاورند. مصاحبه‌های بعدی فرصتی برای روشن شدن اطلاعات و بررسی تناقضات فراهم می‌کند.
ضبط و رونویسی
انتخاب‌های طراحی
انتخاب‌های طراحی در مورد ضبط و تعامل نزدیک با متن‌ها، بر بینش‌های تحلیلی و همچنین امکان‌سنجی عملی تأثیر می‌گذارند. سنجش بده‌بستان‌های مرتبط کلیدی است.
- ضبط صدا استاندارد است، اما ویدیو جزئیات زمینه‌ای را بهتر ثبت می‌کند، که برای برخی از موضوعات/رویکردهای تحلیلی مفید است. شرکت‌کنندگان ممکن است ویدیو را برای تحقیقات حساس تهاجمی بدانند.
- قالب‌های دیجیتال امکان اشتراک‌گذاری کلیپ‌های ناشناس را فراهم می‌کنند. میکروفون‌های اضافی مشکلات صوتی را کاهش می‌دهند.
- انجام تمام رونویسی زمان‌بر است. برون‌سپاری می‌تواند در تلاش محقق صرفه‌جویی کند اما به تضمین محرمانگی نیاز دارد. همیشه متن‌های برون‌سپاری شده را با دقت بررسی کنید.
- زیرنویس خودکار پلتفرم آنلاین می‌تواند تجزیه و تحلیل سریع را تسهیل کند، اما محدودیت‌های دقت به این معنی است که متن‌های کامل ایده‌آل باقی می‌مانند. نرم‌افزار، قالب‌بندی فایل زیرنویس را اصلاح می‌کند.
- متن‌های کلمه به کلمه به بهترین شکل معنای ظریف را ثبت می‌کنند، اما سطح جزئیات مورد نیاز به رویکرد تحلیل بستگی دارد. مراجعه به ضبط‌ها همچنان در طول تجزیه و تحلیل توصیه می‌شود.
- متن‌ها در مقابل ضبط‌ها، عناصر تعامل مختلف را برجسته می‌کنند. متن‌ها از طریق خودِ جمله‌بندی، اختلافات آشکار را واضح‌تر می‌کنند. ضبط‌ها وابستگی لحن را بهتر منتقل می‌کنند.
پیاده کردن مصاحبه‌ها و گروه‌های کانونی
مراحل پیاده کردن مصاحبه‌ها به شرح زیر است:
- فایل‌های صوتی/تصویری را برای درک کلی از مصاحبه پخش کنید.
- سند پیاده کردن را قالب‌بندی کنید: 1) شماره خطوط را اضافه کنید. 2) سوالات مصاحبه‌کننده و پاسخ‌های مصاحبه‌شونده را از هم جدا کنید. 3) از قالب‌بندی‌هایی مانند پررنگ، کج و غیره برای برجسته کردن بخش‌های کلیدی استفاده کنید.
- وضوح در سطح جمله را در پاسخ‌های مصاحبه‌شونده فراهم کنید و در عین حال صدای واقعی و انتخاب کلمات آنها را حفظ کنید.
- بخش‌های طولانی‌تر را به پاراگراف‌های کوچکتر تقسیم کنید تا به کدگذاری کمک کنید.
- اگر مصاحبه را به زبان دیگری ترجمه می‌کنید، از مترجمان واجد شرایط استفاده کنید و در صورت امکان ترجمه معکوس انجام دهید.
- یک سیستم نشانه‌گذاری برای نشان دادن مکث‌ها، تأکیدها، خنده‌ها، وقفه‌ها و غیره انتخاب کنید و در صورت نیاز آن را با داده‌های خود تطبیق دهید.
- عکس‌ها، تصاویر یا اسناد مورد بحث در مصاحبه را در قسمت مربوطه در متن پیاده کنید.
- چندین بار متن را بخوانید و قالب‌بندی و نشانه‌گذاری‌ها را اصلاح کنید.
- دقت پیاده کردن را در مقابل صدا/فیلم‌ها دوباره بررسی کنید.
- با حذف جزئیات شناسایی شرکت‌کنندگان، متن پیاده شده را از حالت ناشناس خارج کنید.
هدف، تولید یک رکورد کتبی قالب‌بندی شده از تبادل مصاحبه کلامی است که معنا را ثبت می‌کند و بخش‌های مهم را برجسته می‌کند تا برای فرآیند کدگذاری آماده شوند. رونویسی دقیق، اولین گام حیاتی در تحلیل است.
کدگذاری رونوشت‌ها
هدف از رونویسی و کدگذاری، تبدیل سیستماتیک پاسخ‌های مصاحبه به مجموعه‌ای از کدها و مضامین است که مفاهیم، تجربیات و باورهای کلیدی بیان شده توسط شرکت‌کنندگان را در بر می‌گیرد. دقت در رویه‌های رونویسی و کدگذاری، اعتبار تحلیل کیفی را افزایش می‌دهد.
- متن را چندین بار بخوانید تا در جزئیات غرق شوید.
- کدهای آشکار/واضح و کدهای معنای پنهان/زیربنایی را شناسایی کنید.
- نقل قول‌های آموزنده از شرکت‌کنندگان که مفاهیم کلیدی را در بر می‌گیرند (کدهای درون تنی) را برجسته کنید.
- یک دفترچه کد برای سازماندهی و تعریف کدها با مثال ایجاد کنید.
- از یک چرخه تکراری کدگذاری استقرایی (مبتنی بر داده) و کدگذاری قیاسی (مبتنی بر نظریه) استفاده کنید.
- با کدگذاری بیشتر متن، دفترچه کد را با تعاریف و مثال‌های واضح اصلاح کنید.
- با سایر کدگذاران همکاری کنید تا اعتبار کدها را تعیین کنید.
مسائل اخلاقی
رضایت آگاهانه
برگه اطلاعات شرکت‌کننده باید به مصاحبه‌شوندگان بالقوه ایده خوبی از آنچه در صورت شرکت در تحقیق درگیر است، بدهد.
این شامل مباحث کلی مطرح شده در مصاحبه، محل انجام مصاحبه، مدت زمان مورد انتظار برای انجام آن، نحوه ضبط آن، روش‌های مدیریت ناشناس بودن شرکت‌کنندگان و مشوق‌های ارائه شده خواهد بود.
شاید بتوان این رویه را خوب دانست که رضایت آگاهانه واقعی در تحقیقات مصاحبه را مستلزم دو مرحله قابل تشخیص بدانیم:
رضایت برای انجام و ضبط مصاحبه و
رضایت برای استفاده از مطالب در تحقیق پس از انجام مصاحبه و مشخص شدن محتوای آن، یا حتی پس از اینکه مصاحبه‌شونده نسخه‌ای از متن مصاحبه را دیده و در صورت تمایل فرصت حذف بخش‌هایی را داشته است.
قدرت و آسیب‌پذیری
دیدگاه‌های فمینیستی اولیه مبنی بر اینکه حساسیت می‌تواند تفاوت‌های قدرت را برابر کند، احتمالاً ساده‌لوحانه هستند. مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده در حوزه‌های دانش و دسته‌بندی‌های اجتماعی متفاوتی زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده‌ی نابرابری‌های ساختاری است.
قدرت در مصاحبه‌ها نوسان دارد. محققان به مشارکت متکی هستند، اما مصاحبه‌شوندگان شفافیت را کنترل می‌کنند و می‌توانند جمع‌آوری داده‌ها را تضعیف کنند. باید از فرضیات اجتناب شود.
مصاحبه در مورد موضوعات حساس ممکن است شبیه مشاوره به نظر برسد. مصاحبه‌کنندگان باید از نقش‌های دوگانه خودداری کنند و در عوض جزئیات خدمات پشتیبانی را به همه شرکت‌کنندگان ارائه دهند.
مصاحبه‌شوندگانی که به دلیل تجربیات آسیب‌زا استخدام می‌شوند، ممکن است بیش از آنچه انتظار می‌رفت، اطلاعات فاش کنند. در حالی که بینش‌های تحلیلی ایجاد می‌کنند، این امر خطر قرار گرفتن در معرض دید آنها را به همراه دارد.
در نهایت، توازن قدرت در برابر آشتی مقاومت می‌کند. اما تجزیه و تحلیل بازتابی عملیات قدرت، به جای خنثی کردن روایت‌های کیفیِ موجود، به اصلاح آنها کمک می‌کند.
گروه‌های آسیب‌پذیر
برخی از گروه‌ها، مانند کسانی که مشکلات سلامت روان، دیدگاه‌های افراطی یا پیشینه جنایی دارند، در معرض خطر بی‌اعتبار شدن قرار می‌گیرند – محققان با شک و تردید با آنها برخورد می‌کنند.
این امر باعث ایجاد تنش با رویکردهای کیفی می‌شود که اغلب دارای روحیه‌ای همدلانه هستند و به دنبال متمرکز کردن دیدگاه‌های ذهنی هستند. تحلیل باید بین گشودگی به حساب‌های ارائه شده و بررسی انتقادی منافع و انگیزه‌های پشت آنها تعادل برقرار کند.
پاسخگوی سوالات و نظرات شما هستیم