گروه کانونی: توضیح کامل با مثال

گروه کانونی چیست؟

گروه کانونی یک روش تحقیق کیفی است که شامل تسهیل بحث گروهی کوچک با شرکت‌کنندگانی است که ویژگی‌ها یا تجربیات مشترکی دارند که مربوط به موضوع تحقیق است. هدف، کسب بینش از طریق گفتگوی گروهی و مشاهده پویایی‌ها است.

در یک گروه کانونی:

• یک مدیر جلسه یا مدراتور سوالاتی می‌پرسد و گروهی متشکل از معمولاً ۶ تا ۱۲ شرکت‌کننده از پیش بررسی‌شده را در بحثی متمرکز بر یک موضوع خاص هدایت می‌کند.
• اعضای گروه تشویق می‌شوند تا با یکدیگر صحبت کنند، داستان‌های خود را رد و بدل کنند، در مورد تجربیات و دیدگاه‌های یکدیگر نظر بدهند و بر اساس پاسخ‌های یکدیگر، بحث را پیش ببرند.
• هدف، ایجاد یک گفتگوی صریح و طبیعی است که بینش‌هایی در مورد ادراکات، نگرش‌ها، باورها و نظرات شرکت‌کنندگان در مورد موضوع ارائه می‌دهد.
• گروه‌های کانونی از پویایی گروه برای استخراج دیدگاه‌های متعدد در یک محیط اجتماعی استفاده می‌کنند، زیرا شرکت‌کنندگان از طریق بحث آزاد تحت تأثیر دیگران قرار می‌گیرند و بر آنها تأثیر می‌گذارند.
• پاسخ‌های تعاملی به محققان این امکان را می‌دهد که در مقایسه با نظرسنجی‌ها یا مصاحبه‌های تک‌به‌تک، به سرعت داده‌های کیفی زمینه‌ای‌تر و ظریف‌تری را جمع‌آوری کنند.

منطق گروه کانونی

گروه‌های کانونی به محققان این امکان را می‌دهند که دیدگاه‌های چندین نفر را به طور همزمان در یک محیط گروهی تعاملی جمع‌آوری کنند. این گروه پویا، پاسخ‌های غنی‌تری را نشان می‌دهد، زیرا شرکت‌کنندگان بر اساس نظرات یکدیگر، به طور عمیق در مورد مسائل بحث می‌کنند و توافق‌ها یا مخالفت‌های خود را ابراز می‌کنند.

مهم است که شرکت‌کنندگان در بیان دیدگاه‌های متنوع خود احساس راحتی کنند، نه اینکه مجبور به اجماع شوند.

گروه‌های کانونی در دهه 1930 به عنوان جایگزینی برای پرسشنامه‌ها ظهور کردند، زیرا نگرانی‌هایی وجود داشت که نظرسنجی‌ها پاسخ‌های منفعلانه را تقویت می‌کردند یا نمی‌توانستند دیدگاه‌های اصیل افراد را ثبت کنند.

یکی از مزایای کلیدی که کی. مرتون در سال 1956 برجسته کرد، گروه‌بندی شرکت‌کنندگان با دانش مشترک در مورد یک موضوع بود. این زمینه مشترک، افراد را قادر می‌سازد تا زمینه‌ای برای تجربیات خود فراهم کنند و امکان ایجاد تضاد بین دیدگاه‌ها را در سراسر گروه فراهم می‌کند.

در نتیجه، گروه‌های کانونی می‌توانند طیف وسیع‌تری از دیدگاه‌ها را نسبت به مصاحبه‌های تک به تک ایجاد کنند.

مرحله ۱: هدف و جهت‌گیری گروه کانونی را روشن کنید

هدف و جهت‌گیری گروه کانونی را روشن کنید (تریسی، ۲۰۱۳). با دقت بررسی کنید که آیا گروه کانونی یا مصاحبه‌های فردی، نوع داده‌های کیفی مورد نیاز برای پرداختن به سوالات تحقیق شما را فراهم می‌کنند یا خیر.

مشخص کنید که آیا قالب بحث گروهی تعاملی و سریع با جمع‌آوری دیدگاه‌ها در مقابل نگرش‌های عمیق در مورد یک موضوع همسو است یا خیر.

استفاده از تکنیک‌های ویژه مانند گروه‌های کانونی گسترده با پیش‌نظرسنجی‌ها، سنگ محک‌هایی با استفاده از تصاویر/استعاره‌های خلاقانه برای تمرکز بر موضوع یا طبقه‌بندی از طریق بررسی مفهومی مداوم را در نظر بگیرید.

به عنوان مثال

معیار یا سنگ محک در یک گروه کانونی به استفاده از یک تجربه، فعالیت، استعاره یا سایر تکنیک‌های خلاقانه مشترک برای ارائه یک نقطه مرجع و جهت‌گیری مشترک برای زمینه‌سازی بحث اشاره دارد.

هدف مولوال و همکاران (۲۰۲۱) درک تجربیات بیمارستانی جوانان پس از اقدام به خودکشی بود.

محققان معیاری را ایجاد کردند تا بحث را به طور خاص حول محور بازدید از بیمارستان متمرکز کنند. این امر، جهت‌گیری مشترکی را برای شرکت‌کنندگان آسیب‌پذیر فراهم کرد تا در مورد سفرهای عاطفی خود صحبت کنند.

در مثالی از مولوال و همکاران (۲۰۲۱)، محققان بازدید از بیمارستان پس از اقدام به خودکشی را به عنوان معیار یا سنگ محک تعیین کردند. این بدان معناست که:

• این بازدید به عنوان یک تجربه مشترک تعیین‌کننده عمل کرد که همه شرکت‌کنندگان جوان می‌توانستند از آن برای هدایت بحث گروه متمرکز استفاده کنند، زیرا متأسفانه این وجه مشترک را داشتند.
• چارچوب‌بندی سوالات پیرامون بازگویی و معنا بخشیدن به بستری شدن در بیمارستان، گفتگو را متمرکز کرد تا جزئیات غنی در مورد تعاملات، احساسات، چالش‌ها، حمایت‌های مورد نیاز و موارد دیگر در رابطه با این رویداد مهم را استخراج کند.
• بازدید از بیمارستان به عنوان یک سنگ محک، با توجه به شدت و آسیب‌پذیری پیرامون اقدام به خودکشی، احتمالاً در بین جوانان عمیقاً طنین‌انداز شد. این امر تمایل آنها را برای بازگویی و ایجاد ارتباط گروهی عمیق‌تر کرد.

بنابراین در این مورد، سنگ محک، گفتگو را حول یک تجربه کاتالیزور مشترک متمرکز کرد که جوانان را قادر می‌سازد تا درک کنند، مشکلات خود را بیان کنند و به طور بالقوه از طریق به اشتراک گذاشتن سفر خود با همسالان همدل که همان آسیب را متحمل شده بودند، بهبودی پیدا کنند.

مرحله ۲: انتخاب یک ویژگی گروه‌بندی همگن

یک ویژگی گروه‌بندی همگن (کروگر و کیسی، ۲۰۰۹) را برای جذب شرکت‌کنندگانی با ویژگی‌های مشترک، مانند نقش‌ها، تجربیات یا جمعیت‌شناسی مشترک، انتخاب کنید تا بحث معناداری را ممکن سازد.

اندازه نمونه بین ۶ تا ۱۰ شرکت‌کننده امکان اختلاط کافی را فراهم می‌کند (مک‌اینتاش ۱۹۹۳).

اعضای بیشتر ممکن است توانایی ثبت همه دیدگاه‌ها را کاهش دهد. تعداد کمتر، تنوع فکری را محدود می‌کند.

برای افزایش ناهمگونی در دیدگاه‌ها، جذب شرکت کنندگان را بر اساس درآمد، جنسیت، سن و عوامل فرهنگی متعادل کنید. معیارهای غربالگری را برای واجد شرایط بودن شرکت‌کنندگان مرتبط در نظر بگیرید.

انتخاب شرکت‌کنندگان گروه متمرکز مستلزم ایجاد تعادل بین همگنی و تنوع است – تنوع بیش از حد بر اساس جنسیت، طبقه، حرفه و غیره می‌تواند مانع از اشتراک‌گذاری شود، در حالی که شباهت بیش از حد، دیدگاه‌ها را محدود می‌کند. گروه‌ها باید احساس راحتی متقابل و ارتباط تجربه داشته باشند تا بتوانند مشارکت‌های آزاد را امکان‌پذیر کنند و در عین حال ترکیبی از دیدگاه‌ها را در مورد موضوع ارائه دهند (مورگان ۱۹۸۸).

به عنوان مثال

مولوال و همکاران. (۲۰۲۱) مشخص کردند که گروه‌بندی بر اساس جنسیت به جای سن یا قومیت، برای تجربیات اقدام به خودکشی تأثیرگذارتر است.

آنها با گرد هم آوردن جداگانه جوانان مرد و زن بر اساس ماهیت حساس موضوعاتی مانند انتظارات اجتماعی پیرامون پریشانی، بحث‌های دشواری را تقویت کردند.

مرحله ۳: تعیین یک مدیر یا مدراتور

یک مدیر ماهر و بی‌طرف (کرو، ۲۰۰۳؛ مورگان، ۱۹۹۷) را برای هدایت گفتگوی سازنده با توجه به تخصص آنها در هدایت تعاملات گروهی تعیین کنید. مدیران داخلی فرهنگی را در نظر بگیرید که با درک هنجارهای جامعه، به اشتراک‌گذاری شرکت‌کنندگان کمک می‌کنند.

مسئولیت‌های مدیر مانند هدایت جریان بحث، نظارت بر زمان پخش در بین اعضا و ثبت یادداشت‌های مشاهده‌ای در مورد رفتارها/پویایی‌ها را تعریف کنید.

انتخاب کنید که آیا مدیر داده‌ها را نیز تجزیه و تحلیل می‌کند یا فقط گروه را تسهیل می‌کند.

به عنوان مثال

مولوال و همکاران (۲۰۲۱) یک مدیر با تجربه کار با جوانان حاشیه‌نشین را برای تشویق به اشتراک‌گذاری با ایجاد یک محیط همدلانه و بدون قضاوت از طریق اعتمادسازی و راهنمایی گوش دادن فعال تعیین کردند.

مرحله ۴: تدوین راهنمای گروه کانونی

یک راهنمای جامع گروه کانونی تدوین کنید (کروگر و کیسی، ۲۰۰۹). مقدمه‌ای برای ایجاد لحنی آرام، توضیح منطق مطالعه، بررسی رویه‌های حفاظت از محرمانگی و تسهیل فعالیت معرفی شرکت‌کننده، در نظر بگیرید.

همچنین دستورالعمل‌هایی را در نظر بگیرید که اصول احترام، گوش دادن و به اشتراک گذاشتن را به صورت شفاهی و کتبی تکرار می‌کنند.

توافقنامه محرمانگی گروه

زمینه گروه، الزامات اخلاقی متمایزی را در مورد رضایت آگاهانه، انتظارات شرکت‌کنندگان، محرمانگی و نحوه برخورد با داده‌ها مطرح می‌کند. تعیین دستورالعمل‌ها در ابتدا به رسیدگی به مسائل مربوطه کمک می‌کند.

یک توافق‌نامه محرمانگی گروه (برگ، ۲۰۰۴) ایجاد کنید که مشخص کند تمام نظرات مطرح شده در طول جلسه باید خصوصی، ناشناس در تجزیه و تحلیل داده‌ها باقی بمانند و بدون اجازه در خارج از گروه مورد بحث قرار نگیرند.

آن را امضا کنید، که نشان‌دهنده تعهد جمعی به حفظ محیطی امن و مطمئن برای به اشتراک گذاشتن صادقانه است.

برگ (۲۰۰۴) یک توافق‌نامه رسمی امضا شده را توصیه می‌کند که شرکت‌کنندگان را از صحبت عمومی در مورد هر چیزی که در گروه متمرکز بدون اجازه گفته می‌شود، منع می‌کند. این به اعضا اطمینان می‌دهد که افشای شخصی آنها محافظت می‌شود.

سوالات

سوالات را از کلیات شروع کنید و سپس به ۱۰-۱۲ سوال کلیدی در مورد موضوعات مهم کاهش دهید. فعالیت‌های تفکر/جفت‌سازی/اشتراک‌گذاری را بین مجموعه سوالات ادغام کنید تا مشارکت را تشویق کنید. با یک نتیجه‌گیری برای خلاصه کردن ایده‌های کلیدی بیان شده بدون تأیید اجماع، جلسه را تمام کنید.

کروگر و کیسی (۲۰۰۹) ساختاردهی سوالات گروه کانونی را در پنج مرحله توصیه می‌کنند:

سوالات آغازین:

• با سوالات آسان و غیرتهدیدآمیز شروع کنید تا شرکت‌کنندگان احساس راحتی کنند، که اغلب مربوط به پیشینه و تجربه آنها در مورد موضوع است.
• همه را به صحبت وادارید و گفتگوی اولیه را آغاز کنید.
• مثال: “بیایید برویم و از هر فرد بخواهیم مدت زمانی را که در این شهر زندگی کرده است، به اشتراک بگذارد.”

سوالات مقدماتی:

• به اهداف کلیدی گروه کانونی و موضوعات اصلی مورد علاقه بپردازید.
• قبل از پرداختن به جزئیات، کاملاً کلی بمانید تا درک اولیه‌ای ارائه دهید.
• مثال: “با تفکر گسترده، چگونه هنرها و پیشنهادات فرهنگی را در جامعه خود توصیف می‌کنید؟”

سوالات انتقالی:

• به عنوان یک پیوند منطقی بین سوالات مقدماتی و کلیدی عمل کنید.
• شرکت‌کنندگان را به سمت موضوعات مهم هدایت شده توسط اهداف تحقیق هدایت کنید. مثال: «به طور خاص مربوط به کنسرت‌ها و اجراهای تئاتر، در طول سال گذشته در کدام مکان‌های شهر در رویدادها شرکت کرده‌اید؟»

سوالات کلیدی:

• در قلب اهداف مطالعه و موضوعات تحت بررسی حرکت کنید.
• 5 تا 10 سوال بپرسید که بحث ارگانیک و تعاملی بین شرکت‌کنندگان را تقویت کند.
• مثال: «چه چیزی تجربه کنسرت رفتن در این مکان‌های مختلف را افزایش یا کاهش می‌دهد؟»

سوالات پایانی:

• فرصتی برای افکار نهایی یا هر چیز از دست رفته فراهم کنید.
• میزان اجماع در مورد موضوعات کلیدی را ارزیابی کنید.
• مثال: «اگر می‌توانستید فقط یک نکته را در مورد گزینه‌های کنسرت و تئاتر در اینجا بهبود بخشید، چه چیزی را در اولویت قرار می‌دادید؟»

بسیار مهم است که پیش‌نویس سوالات به طور گسترده آزمایش شود تا جمله‌بندی، جریان، زمان‌بندی، لحن و هرگونه خلا برای پوشش مناسب اهداف تحقیق از طریق بحث گروهی پویا، اصلاح شود.

مرحله 5: آماده‌سازی اتاق گروه کانونی

اتاق گروه کانونی را آماده کنید (کروگر و کیسی، 2009) با توجه به جزئیاتی مانند صندلی‌های دایره‌ای برای تماس چشمی، تجهیزات ضبط متمرکز با برق پشتیبان، کارت‌های نام و پذیرایی برای ایجاد محیطی دلپذیر و تأییدکننده که برای احساس ارزشمندی و راحتی شرکت‌کنندگان در گفتگوی واقعی به عنوان یک جمع ضروری است.

محل نشستن

برای تسهیل جریان بحث و تماس چشمی بین اعضا، صندلی‌ها را به راحتی به صورت دایره‌ای بچینید. تصمیم بگیرید که آیا فضایی برای گفتگوهای آزاد یا فعالیت‌هایی مانند ایفای نقش مورد نیاز است یا خیر.

تنقلات

• تنقلات یا نوشیدنی‌های سبک را طوری تنظیم کنید که هنگام ورود اعضای گروه کانونی، به ویژه برای جلسات طولانی‌تر، در دسترس باشند. این امر به ایجاد فضایی دلپذیر کمک می‌کند.
• حتی اگر هیچ میان وعده‌ای ارائه نشده باشد، در طول جلسه آب معدنی در دسترس داشته باشید.

برچسب‌ برای نام

• خودکارهای رنگی و برچسب‌های نام خالی را برای اعضای گروه کانونی آماده کنید تا هنگام ورود، نام یا نام مستعار مورد نظر خود را بنویسند
• چسباندن برچسب‌های نام به لباس، تعامل را تسهیل کرده و یادگیری نام‌ها را تسریع می‌کند.
• اگر زمان آماده‌سازی کم است، برچسب‌های نام چاپ شده را از قبل بر اساس RSVP آماده کنید، اما در صورت تمایل، برچسب‌های نام خالی امکان ناشناس ماندن را فراهم می‌کنند.

به عنوان مثال

کروگر و کیسی (۲۰۰۹) پیشنهاد می‌کنند که از اعضای گروه کانونی با چیدمان صندلی‌های راحت و فراگیر به صورت دایره‌ای استقبال شود تا امکان تماس چشمی فراهم شود. تهیه تنقلات و موسیقی، فضایی آرام ایجاد می‌کند.

مرحله ۶: گروه کانونی را هدایت کنید

گروه کانونی را با استفاده از مهارت‌های مدیریت مانند ابراز همدلی، مشاهده نشانه‌های کلامی و غیرکلامی، هدایت و بررسی آرام اعضای نادیده گرفته شده و تأیید سودمندی اشتراک دانش، هدایت کنید.

از اصول تسهیل‌گری (کروگر و کیسی، ۲۰۰۹؛ تریسی ۲۰۱۳) مانند تضمین امنیت روانی، احترام متقابل، زمان پخش عادلانه و استخراج مجموعه‌ای از دیدگاه‌ها برای گسترش دانش گروه استفاده کنید. از طریق بررسی مشارکتی، نظر اعضا را جلب کنید.

بحث‌ها را از طریق یادداشت‌برداری دقیق، ضبط صدا/فیلم و نمودارهای صندلی که مشارکت مشارکت‌کنندگان را ردیابی می‌کند، ثبت کنید.

نقش مدیر جلسه

مدیر جلسه در تسهیل بحث آزاد و تعاملی در گروه بسیار مهم است. مسئولیت‌های اصلی آنها عبارتند از:

• ارائه توضیحات روشن در مورد هدف و کمک به شرکت‌کنندگان برای احساس راحتی
• ترویج بحث با پرسیدن سوالات باز
• کشف اختلاف نظرها و طیف وسیعی از دیدگاه‌ها با به چالش کشیدن شرکت‌کنندگان
• بررسی جزئیات بیشتر در صورت نیاز یا پیشبرد گفتگو
• متمرکز و در مسیر نگه داشتن بحث
• اطمینان از اینکه همه شرکت‌کنندگان فرصتی برای صحبت کردن دارند
• بی‌طرف ماندن و عدم قضاوت، بدون به اشتراک گذاشتن نظرات شخصی

مدیران به توانایی‌های قوی بین فردی برای ایجاد اعتماد شرکت‌کنندگان و راحتی در به اشتراک گذاشتن مطالب نیاز دارند. میزان کنترل و ورودی از سوی مدیر به اهداف تحقیق و سبک شخصی بستگی دارد.

با وجود چندین مدیر، نقش‌ها و مسئولیت‌ها باید در بین گروه‌ها واضح و ثابت باشد. آمادگی دقیق، کلید مدیریت مؤثر است.

به عنوان مثال

مولوال و همکاران (۲۰۲۱) امنیت روانی را برای جوانان ایجاد کردند تا احساسات شدید خود را در مورد اقدام به خودکشی بدون قضاوت به اشتراک بگذارند. مدیر یا مدراتور فرصت‌های صحبت عادلانه را در فضایی دلسوزانه تضمین کرد.

کروگر و کیسی (۲۰۰۹) به مدیران توصیه می‌کنند که به جای نادیده گرفتن واکنش‌ها، با ارائه استراحت و حمایت عاطفی از طریق گوش دادن فعال، با ابراز ناراحتی، با همدلی برخورد کنند. این امر اصول اخلاقی را حفظ می‌کند.

مزایا و معایب گروه‌های کانونی

گروه‌های کانونی به طور مؤثر داده‌های کیفی تعاملی ارائه می‌دهند که می‌توانند بینش‌های مفیدی در مورد موضوعات نوظهور ارائه دهند. با این حال، یافته‌ها ممکن است تحت تأثیر رفتارهای گروهی قرار گیرند و همچنان نیاز به اعتبارسنجی نمونه بزرگتر از طریق روش‌های تحقیقاتی اضافی دارند. برنامه‌ریزی دقیق حیاتی است.

مزایا

• روشی کارآمد برای جمع‌آوری طیف وسیعی از دیدگاه‌ها به زبان خود شرکت‌کنندگان در مدت زمان کوتاه
• پویایی گروهی، پاسخ‌های پیچیده‌تری را تشویق می‌کند، زیرا اعضا بر اساس نظرات دیگران عمل می‌کنند.
• می‌توانند تعاملات، اجماع یا اختلاف نظرهای معنادار گروهی را مشاهده کنند.
• انعطاف‌پذیری برای مدیران برای بررسی بینش‌های پیش‌بینی نشده در طول بحث
• اغلب به عنوان عضوی از یک گروه به جای گفتگوی تک به تک، احساس راحتی بیشتری می‌کنند.
• به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا با گوش دادن به داستان‌های دیگران، به یاد بیاورند و تأمل کنند.

معایب

• اندازه نمونه کوچک، تعمیم یافته‌ها را دشوار می‌کند.
• تفکر گروهی: اعضای تأثیرگذار ممکن است از به اشتراک گذاشتن دیدگاه‌های مخالف خودداری کنند.
• سوگیری مطلوبیت اجتماعی: عدم تمایل شرکت‌کنندگان به مخالفت با نظرات اکثریت درک شده
• نیاز به مدیران بسیار ماهر برای تقویت مشارکت فراگیر و مهار اعضای سلطه‌گر دارد.
• اطمینان از محرمانه بودن آن دشوارتر از مصاحبه‌های فردی است.
• رونوشت‌ها ممکن است دارای صحبت‌های همپوشانی باشند که ثبت دقیق آنها دشوار است.
• پویایی گروهی، لایه‌هایی از پیچیدگی را برای تجزیه و تحلیل فراتر از محتوای پاسخ‌ها اضافه می‌کند.

مطالب مرتبط مفید

پرسشنامه در تحقیق

پژوهش کیفی: ویژگی ها، طراحی، روش ها و مثال

مطالعه توصیفی