ژورنال های جعلی
153 Views
ارزیابی اعتبار مجلات دانشگاهی، دغدغه اساسی محققانی است که در عرصه رو به گسترش انتشارات علمی فعالیت می‌کنند. این سوال که «آیا به نظر شما این مجله قابل اعتماد است یا خیر؟» بدون شک برای شما در رشته‌های مختلف مطرح است و اغلب باعث بحث با همکاران یا اساتید می‌شود. در محیطی مملو از مجلات فریبنده، متقلب یا جعلی – که مترادف با انتشارات جعلی هستند – پیمایش در حوزه اخلاق نشر خیلی پیچیده می‌شود. تکثیر چنین مجلات جعلی، تهدیدی قابل توجه برای یکپارچگی گفتمان آکادمیک محسوب می‌شود و اعتبار تحقیقات علمی را تضعیف کرده و اعتماد به انتشار دانش را از بین می‌برد.
در پس‌زمینه تولید تصاعدی داده‌ها و فشار فراگیر برای انتشار، ضرورت انتخاب مجلات معتبر برای ارجاع و انتشار را نمی‌توان نادیده گرفت. محققان باید به ابزارها و دانش لازم برای تشخیص بین رسانه‌های علمی مشروع و شرکت‌های جعلی که خود را به عنوان پلتفرم‌های معتبر برای گفتمان علمی جا می‌زنند، مجهز باشند. توانایی شناسایی مجلات جعلی صرفاً یک موضوع احتیاط دانشگاهی نیست؛ این یک مهارت حیاتی برای حفظ یکپارچگی و اعتبار مشارکت‌های پژوهشی است.
با درک فوریت این چالش در چشم‌انداز پژوهش معاصر، برای شما ضروری است که درک درستی از شاخص‌ها و نشانه‌هایی که مجلات علمی معتبر را از همتایان جعلی آنها متمایز می‌کند، پرورش دهید. شما با کسب مهارت در تشخیص اصالت و شفافیت مجلات، می‌توانید خطرات مرتبط با انتشار جعلی را کاهش داده و اصول صداقت دانشگاهی را رعایت کنید. این امر مستلزم یک رویکرد چندوجهی است که شامل بررسی کامل جنبه‌های مختلف اعتبار مجله، از شیوه‌های ویراستاری و رویه‌های بررسی همتا گرفته تا وضعیت نمایه‌سازی و اخلاق انتشار است.
شاخص‌های کلیدی یک مجله معتبر شامل یک فرآیند همتاداوری شفاف و دقیق، سیاست‌های ویرایشی واضح و روشن و یک هیئت تحریریه برجسته متشکل از متخصصان این حوزه است. مجلات معتبر معمولاً به دستورالعمل‌های اخلاقی تعیین‌شده، مانند دستورالعمل‌های تدوین‌شده توسط سازمان‌هایی مانند کمیته اخلاق انتشار (COPE) پایبند هستند و از این طریق استانداردهای صداقت و شفافیت را در انتشار علمی رعایت می‌کنند. علاوه بر این، مجلات جعلی اغلب فاقد نمایه‌سازی در پایگاه‌های داده معتبر هستند و ممکن است به اقدامات غیراخلاقی مانند سرقت ادبی، جعل داده‌ها یا دستکاری معیارهای استناد دست بزنند.
در پایان، توانایی تشخیص بین مجلات علمی معتبر و نهادهای جعلی برای محققانی که به دنبال حفظ صداقت و اعتبار فعالیت‌های دانشگاهی خود هستند، ضروری است. محققان با تجهیز خود به دانش و ابزارهای لازم برای شناسایی شیوه‌های انتشار فریبنده، می‌توانند با اطمینان در عرصه علمی حرکت کنند و اطمینان حاصل کنند که سهم آنها در جامعه علمی از طریق کانال‌های قابل اعتماد و معتبر منتشر می‌شود. اجازه دهید به شما در درک بهتر این موضوع کمک کنیم.
مجلات جعلی چیست؟
جفری بیل، کتابدار سابق دانشگاه کلرادو، دنور، اصطلاح “مجلات جعلی” یا Predatory Journals یا Hijacked Journals را ابداع کرد. او قبلاً فهرستی از آنچه ناشران و مجلات جعلی می‌دانست، تهیه می‌کرد و آن را در وبلاگ خود منتشر می‌کرد. بیل، مجلات جعلی را به عنوان مجلاتی تعریف کرد که از مدل انتشار دسترسی آزاد برای سودآوری بدون ارائه سطح مورد انتظار خدمات ویرایشی یا انتشاراتی سوءاستفاده می‌کنند. وب‌سایتی به نام فهرست بیل هنوز هم فهرستی از مجلات جعلی را نگهداری می‌کند و فهرست‌ها هر از گاهی به‌روزرسانی می‌شوند. با این حال، جستجو در مجلات و اینکه آیا کاملاً به فهرست تکیه کنند یا خیر، به صلاحدید خود فرد است.
مجلات جعلی معمولاً منفعت را بر انتشار تحقیقات معتبر اولویت می‌دهند و می‌توانند با اجازه دادن به تحقیقات بی‌کیفیت یا گمراه‌کننده برای ورود به سوابق علمی، به یکپارچگی انتشارات دانشگاهی آسیب بزنند. شناسایی و اجتناب از مجلات جعلی برای محققان مهم است تا کیفیت و اعتبار کار خود را تضمین کنند.
تکامل مجلات جعلی
اگر به تاریخ نگاه کنیم، دشوار است که به یک رویداد واحد که از آن تکامل مجلات جعلی آغاز شده است، اشاره کنیم. این امر بیشتر به دلیل تجمع بیش از یک رویداد بود که به اهمیت داوری همتا اشاره می‌کرد.
با این حال، یکی از موارد قابل توجه اولیه که اغلب به آن اشاره می‌شود، انتشار یک مقاله علمی جعلی توسط فیزیکدان آلن سوکال در سال ۱۹۹۶ است. سوکال مقاله‌ای بی‌معنی با عنوان «تجاوز از مرزها: به سوی هرمنوتیک دگرگون‌کننده گرانش کوانتومی» را به مجله مطالعات فرهنگی «متن اجتماعی» ارائه داد. این مقاله، با وجود پر بودن از اصطلاحات تخصصی و استدلال‌های بی‌معنی، پذیرفته و منتشر شد. در حالی که این حادثه در درجه اول به جای انتشار جعلی، مسائل مربوط به بخش‌های خاصی از انتشارات مطالعات فرهنگی را برجسته کرد، اما در مورد دقت داوری همتا در برخی رشته‌های دانشگاهی سؤالاتی را مطرح کرد.
بعدها، با افزایش نیاز به انتشار در مجله به عنوان یک آیین‌نامه دانشگاهی، برای ناشران آسان شد که از این نیاز استفاده کنند و انتشارات مجلات مانند قارچ در سطح جهان رشد کردند.
ویژگی‌های یک مجله‌ی جعلی
اما چگونه بفهمیم که مجله‌ای که مقاله‌مان را به آن ارسال می‌کنیم جعلی است یا نه؟ برای کمک به شما در فرآیند شناسایی، در ادامه ویژگی‌های دقیق یک مجله‌ی جعلی که توسط محققان المور و وستون در سال ۲۰۲۰ شناسایی شده است، آورده شده است. مطالعه‌ی دقیق آنها و یادآوری هر یک از تجربیاتی که در حرفه‌ی خود داشته‌اید، به شما کمک می‌کند تا این ویژگی‌ها را بهتر به خاطر بسپارید.
ضریب تأثیر یا ایمپکت فکتور جعلی
مجلات جعلی اغلب ضریب تأثیر مجله یا سایر معیارهای استناد را در وب‌سایت خود تبلیغ می‌کنند که ممکن است نادرست یا غیرقابل تأیید باشد. این مجلات معمولاً هیچ ضریب تأثیری را در صفحه اصلی وب‌سایت منتشر نمی‌کنند. اگر اعدادی در صفحه اصلی داده شده باشد، کلمات استفاده شده مستقیماً به عنوان ضریب تأثیر قابل استناد نیستند. اگر پیوندهایی برای توضیح ضریب تأثیر داده شده است، به لینک بروید و جزئیات را بخوانید. برای درک ضریب تأثیر واقعی، به ضرایب تأثیر سه یا پنج ساله و استنادهای مقالات تحقیقاتی منتشر شده توسط مجله نگاه کنید.
جدول زمانی انتشار غیرواقعی
این مجلات ممکن است یک جدول زمانی غیرواقعی برای انتشار ارائه دهند و نویسندگان را با زمان‌های چرخش سریع که اغلب غیرقابل دستیابی هستند، وسوسه کنند. یک مجله داوری شده توسط همتا معمولاً به مدت زمان طولانی‌تری برای انتشار نیاز دارد زیرا داوران حداقل به ۱ تا ۳ ماه زمان نیاز دارند تا نظرات داور را در اختیار شما قرار دهند.
پذیرش بر اساس پرداخت
مجلات جعلی تمام مقالاتی را که نویسندگان برای آنها هزینه پردازش مقاله (APC) پرداخت می‌کنند، صرف نظر از کیفیت، ارتباط با حوزه مجله یا انسجام محتوا، منتشر می‌کنند.
ویرایش مقاله ضعیف
مقالات مجلات جعلی اغلب به دلیل ویرایش کم یا بدون ویرایش، حاوی اشتباهات گرامری متعددی هستند که کیفیت تحقیقات منتشر شده را به خطر می‌اندازد.
هیئت تحریریه مشکوک
هیئت تحریریه مجلات جعلی ممکن است شامل افراد خیالی، افرادی که فاقد اعتبارنامه‌های مرتبط هستند یا افرادی که از ارتباط خود با مجله بی‌اطلاع هستند، باشد و اعتبار انتشار را تضعیف کند.
تقلید از مجلات معتبر
برخی از مجلات جعلی نام یا وب‌سایت مجلات معتبر شناخته شده را تقلید می‌کنند و نویسندگان را فریب می‌دهند تا کار خود را به رسانه‌های تقلبی ارسال کنند.
درخواست مداوم و بی امان
مجلات جعلی به طور تهاجمی نویسندگان بالقوه را از طریق ایمیل‌های اسپم هدف قرار می‌دهند و اغلب محققان را با درخواست‌های فراوان برای ارسال مقاله مواجه می‌کنند.
اطلاعات تماس گمراه‌کننده
این مجلات ممکن است ادعا کنند که در یک کشور دفتر دارند، در حالی که اطلاعات تماس خود را در کشور دیگری ارائه می‌دهند که این امر به عدم شفافیت در عملکرد آنها می‌افزاید.
درخواست‌های فیشینگ مانند
ایمیل‌های درخواست از مجلات جعلی ممکن است حاوی خطاهای دستوری شبیه کلاهبرداری‌های فیشینگ باشد و در مورد مشروعیت آنها تردیدهای بیشتری ایجاد کند.
فرآیند پذیرش مبهم
عدم شفافیت در مورد فرآیند پذیرش یا APCها، نویسندگان را از هزینه‌هایی که تا زمان پذیرش مقاله متحمل می‌شوند، بی‌اطلاع می‌کند و منجر به سوءاستفاده مالی بالقوه می‌شود.
الزام انتقال حق چاپ
مجلات جعلی ممکن است از نویسندگان بخواهند که پس از ارسال، حق چاپ مقاله را واگذار کنند و از ارسال اثر خود به ناشران دیگر جلوگیری کنند.
انتشار غیرمجاز
برخی از مجلات جعلی، مقالات ارسالی را قبل از امضای توافق‌نامه‌های انتشار توسط نویسندگان منتشر می‌کنند، سپس در صورت انصراف نویسندگان از ارسال مقاله، از حذف آن خودداری می‌کنند.
حذف ناگهانی محتوا
مجلات جعلی ممکن است مقالات یا کل مجلات را بدون هشدار یا اطلاع نویسندگان از وب حذف کنند، که به طور بالقوه منجر به از دست دادن دسترسی به آثار منتشر شده و تضعیف صداقت علمی می‌شود.
عواملی که در ظهور مجلات جعلی نقش دارند
با دانستن اینکه این مجله قابل اعتماد نیست و ممکن است کمک‌های ویراستاری لازم را ارائه ندهد، چرا یک محقق باید در نهایت با آنها مقاله منتشر کند؟ چه چیزی یک محقق را جذب می‌کند تا با یک ناشر کلاهبردار مقاله منتشر کند؟ از نظر فنی، هیچ چیز! شما منتظر می‌مانید تا فرصتی پیش بیاید و یک ناشر خوب آماده باشد تا ارزش‌گذاری تحقیقات شما را کاهش دهد. از نظر ما، هیچ عامل سببی نمی‌تواند یک محقق را به هدر دادن تمام عمر خود و دادن آن به یک ناشر جعلی سوق دهد. اما ما شاهد هستیم که انتشار مقالات در حال انجام است. وقتی سعی کردیم به استدلال‌ها نگاه کنیم، موارد زیر را به عنوان برجسته‌ترین دلایل یافتیم.
افزایش فشار برای انتشار
در دانشگاه‌ها، اغلب تأکید زیادی بر انتشار تحقیقات برای پیشرفت شغلی، تأمین بودجه یا کسب شهرت وجود دارد. نویسندگانی که تحت فشار انتشار مقالات هستند، ممکن است بیشتر در معرض درخواست‌های مجلات جعلی قرار گیرند، به خصوص اگر آنها انتشار سریع با حداقل موانع را ارائه دهند.
وقتی آخرین سال دکترای شما باشد و جلسه شما به انتشار مقالات وابسته باشد، فشار زیادی بر فرد وارد می‌شود. تحت فشار و تنش شدید برای فارغ‌التحصیلی، این احتمال وجود دارد که برخی از نشانه‌های نشر جعلی نادیده گرفته شوند و ایمیل‌های واضح با غلط‌های املایی از قلم بیفتند.
لازم است که مربیان به دانشجویان کمک کنند تا از این فشار عبور کنند و به رویه انتشار پایبند باشند. انتشار با یک ناشر مشهور و هیئت تحریریه معتبر می‌تواند نور جدیدی به حرفه دانشجویان بتاباند. تمام تلاش‌های یک سفر تحقیقاتی طولانی ممکن است به یک ضربه جهت‌دار نهایی برای یافتن ناشر مناسب نیاز داشته باشد!
کمبود آگاهی
کمبود آگاهی می‌تواند عامل مهمی باشد که نویسندگان سهواً در مجلات جعلی مقاله منتشر می‌کنند. محققان تازه‌کار یا کسانی که از مناطقی هستند که در معرض شیوه‌های انتشار دانشگاهی محدودی قرار دارند، ممکن است با وجود یا ویژگی‌های مجلات جعلی ناآشنا باشند. بدون راهنمایی یا راهنمایی مناسب، ممکن است قربانی شیوه‌های فریبنده شوند.
همچنین، نویسندگانی که زبان اصلی آنها انگلیسی نیست، ممکن است در پیمایش پیچیدگی‌های نشر دانشگاهی، از جمله شناسایی مجلات معتبر، با چالش‌هایی روبرو شوند. مجلات جعلی ممکن است با هدف قرار دادن افراد غیر انگلیسی زبان با پیشنهادهای وسوسه‌انگیز و اطلاعات گمراه‌کننده، از این آسیب‌پذیری سوءاستفاده کنند. علیرغم تلاش‌های روزافزون برای افزایش آگاهی در مورد انتشارات جعلی، همه محققان از ویژگی‌ها و خطرات مرتبط با مجلات جعلی به خوبی آگاه نیستند. بدون آموزش در این زمینه، نویسندگان ممکن است ناخواسته با ناشران جعلی درگیر شوند.
پیامدهای مجلات جعلی
برای محققان و دانشگاهیان
کیافیت تحقیقات به خطر افتاده: مجلات جعلی معمولاً فرآیندهای بررسی همتا را به صورت سهل‌انگارانه یا بدون هیچ گونه فرآیندی انجام می‌دهند و اجازه می‌دهند محتوای بی‌کیفیت یا حتی شبه‌علمی منتشر شود. این امر یکپارچگی سوابق علمی را به خطر می‌اندازد، زیرا تحقیقات ضعیف یا غیرقابل اعتماد می‌توانند بدون بررسی وارد ادبیات دانشگاهی شوند. در نتیجه، انتشار اطلاعات نادرست یا گمراه‌کننده، پایه و اساس تحقیقات علمی را تضعیف می‌کند و ممکن است منجر به عواقب مضری برای تحقیقات آینده و سیاست‌های عمومی شود.
سوءاستفاده مالی از نویسندگان: مجلات جعلی اغلب هزینه‌های گزافی برای پردازش مقاله (APC) از نویسندگان دریافت می‌کنند، بدون اینکه خدمات ویرایشی یا انتشار مورد انتظار را ارائه دهند. نویسندگانی که آثار خود را به مجلات جعلی ارسال می‌کنند، ممکن است مورد سوءاستفاده مالی قرار گیرند، به خصوص اگر از ماهیت جعلی انتشار بی‌اطلاع باشند. این هزینه‌های غیرمنتظره می‌تواند بودجه‌های تحقیقاتی را تحت فشار قرار دهد و بودجه‌ها را از تلاش‌های علمی مشروع منحرف کند.
برای تحقیقات علمی
مجلات جعلی با فراهم کردن بستری برای انتشار و پخش یافته‌های تحقیقاتی مشکوک، به انتشار اطلاعات نادرست و شبه‌علم کمک می‌کنند. این تکثیر اطلاعات گمراه‌کننده می‌تواند عموم مردم، سیاست‌گذاران و سایر ذینفعان را گیج کند و به طور بالقوه منجر به تصمیمات و اقدامات نادرست بر اساس یافته‌های تحقیقاتی ناقص یا تحریف‌شده شود.
شیوه‌های انتشار جعلی، اصول صداقت دانشگاهی و اخلاق علمی را تضعیف می‌کند. ناشران جعلی با اولویت دادن به سود بر انتشار تحقیقات با کیفیت بالا، اعتماد و اعتبار انتشارات دانشگاهی را از بین می‌برند. این فرسایش اعتماد نه تنها به محققان آسیب می‌رساند، بلکه اعتبار کل نهاد دانشگاهی را نیز تضعیف می‌کند.
شناسایی و اجتناب از مجلات جعلی
نکات کلیدی هشدار دهنده
وب‌سایت غیرحرفه‌ای: مجلات معتبر معمولاً وب‌سایت‌های حرفه‌ای و با طراحی خوب با دستورالعمل‌های واضح ارسال، اطلاعات هیئت تحریریه و اطلاعات تماس دارند. مجلات جعلی ممکن است وب‌سایت‌های ضعیف، خطاهای دستوری و اطلاعات کافی در مورد فرآیند ویرایش نداشته باشند.
فقدان نمایه‌سازی و ضریب تأثیر: مجلات معتبر در پایگاه‌های داده معتبری مانند PubMed، Web of Science یا Scopus نمایه می‌شوند و معمولاً ضریب تأثیر قابل توجهی دارند. بررسی کنید که آیا مجله در پایگاه‌های داده معتبر نمایه شده است یا خیر و ضریب تأثیر آن را ارزیابی کنید. مجلات جعلی ممکن است به دروغ ادعای نمایه‌سازی داشته باشند یا ضریب تأثیر نداشته باشند.
با هوشیاری و دقت در ارزیابی مجلات، محققان می‌توانند از افتادن در دام اقدامات جعلی جلوگیری کنند و اطمینان حاصل کنند که تحقیقات آنها از طریق کانال‌های معتبر منتشر می‌شود. همچنین مهم است که از استناد به مقالات تحقیقاتی چنین مجلاتی برای ایجاد معتبرترین کتابشناسی خودداری شود. یک محقق همچنین باید مراقب باشد که استفاده از چنین مجلاتی را محدود کند و همکاران خود را از آن آگاه سازد.
این آموزش یکی از آموزش های مهم در انتخاب ژورنال مناسب برای مقاله بود.
پاسخگوی سوالات و نظرات شما هستیم