سوگیری یادآوری: توضیح و مثال

سوگیری یادآوری چیست؟

سوگیری یادآوری (Recall Bias) یک خطای سیستماتیک است که زمانی رخ می‌دهد که شرکت‌کنندگان رویدادها یا تجربیات قبلی را به طور دقیق به یاد نمی‌آورند یا جزئیات را حذف می‌کنند: دقت و حجم خاطرات ممکن است تحت تأثیر رویدادها و تجربیات بعدی قرار گیرد. سوگیری یادآوری مشکلی در مطالعاتی است که از خودگزارش‌دهی استفاده می‌کنند، مانند مطالعات مورد-شاهدی و مطالعات همگروهی گذشته‌نگر.

در مطالعات مورد-شاهدی، محققان باید مراقب باشند که از هر شرکت‌کننده در مطالعه، به همان روش، سؤال کنند تا از تأثیرگذاری بر پاسخ‌های آنها جلوگیری شود. سوگیری در یادآوری می‌تواند زمانی بیشتر باشد که شرکت‌کننده در مطالعه به طور کلی یادآوری ضعیف‌تری داشته باشد و زمانی که از وقایع در یک بازه زمانی طولانی‌تر سؤال می‌شود. سایر مواردی که بر یادآوری تأثیر می‌گذارند عبارتند از سن، تحصیلات، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و میزان اهمیت بیماری برای بیمار. علاوه بر این، عادت‌های نامطلوب مانند سیگار کشیدن یا خوردن غذاهای ناسالم معمولاً کمتر گزارش می‌شوند و بنابراین در معرض سوگیری یادآوری قرار می‌گیرند. باورهای از پیش موجود نیز ممکن است بر یادآوری رویدادهای قبلی تأثیر بگذارند.

مثال سوگیری یادآوری

والدین کودکانی که به سرطان مبتلا هستند، ممکن است بیشتر از والدین کودکانی که سرطان ندارند، عفونت‌های دوران کودکی را در اوایل زندگی کودک به خاطر بیاورند. این امر ممکن است منجر به مشاهده یک ارتباط کامل یا ناقص نادرست بین عفونت دوران کودکی و سرطان شود. یادآوری می‌تواند به ویژه زمانی مشکل‌ساز باشد که وقایع مورد نظر مدت‌ها پیش اتفاق افتاده باشند.

سوگیری یادآوری می‌تواند قدرت ارتباطات مشاهده شده را افزایش یا کاهش دهد. به عنوان مثال، هنگامی که افراد میزان مصرف مواد غذایی ناسالم را کمتر از میزان واقعی به خاطر می‌آورند، ارتباطات نشان می‌دهد که سطوح پایین‌تر مصرف، خطر را افزایش می‌دهد. هنگامی که افراد میزان مصرف میوه و سبزیجات (یک عادت مطلوب) را بالاتر از میزان واقعی به خاطر می‌آورند، یک ارتباط محافظتی نشان می‌دهد که خوردن میوه و سبزیجات بیشتر برای کاهش خطر بیماری ضروری است.

در اوایل دهه 2000، تبلیغات قابل توجهی ناشی از ادعایی مبنی بر اینکه واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) با اوتیسم در کودکان مرتبط است و احتمالاً باعث آن می‌شود، وجود داشت (ادعای اولیه متعاقباً مبتنی بر داده‌های جعلی تشخیص داده شد و انتشار آن لغو شد) (اندروز 2002). محققان دریافتند که والدین کودکان اوتیسمی که پس از اطلاع‌رسانی تشخیص داده شدند، بیشتر از والدین کودکان مشابهی که قبل از اطلاع‌رسانی تشخیص داده شده بودند، شروع اوتیسم را به عنوان زمان کوتاهی پس از تزریق واکسن MMR به یاد می‌آورند.

تأثیر سوگیری یادآوری

مروری بر مطالعات مربوط به رویدادهای برانگیزاننده احساسات نشان داد که قربانیان حمله یا قرار گرفتن در معرض جنگ تمایل به تقویت خاطرات خود از وقایع دارند، در حالی که نتایج حاصل از یک خاطره واضح و پایدار که از طریق یک رویداد غافلگیرکننده یا تکان‌دهنده آموخته شده است (حافظه فلش‌بول) نشان می‌دهد که حافظه برای چنین رویدادهای عاطفی یا پایدار می‌ماند یا با گذشت زمان کاهش می‌یابد.

یک بررسی سیستماتیک از سوگیری در مطالعات تصویربرداری نشان داد که اثرات بالقوه سوگیری یادآوری به خوبی بررسی نشده است. در میان 12 مطالعه‌ای که به تجزیه و تحلیل داده‌های تفسیر تصویربرداری پرداختند، هیچ‌کدام سوگیری یادآوری را ارزیابی نکردند.

مراحل پیشگیرانه

مطالعات کوهورت آینده‌نگر با درخواست اطلاعات در زمانی که داوطلبان به مطالعه می‌پیوندند، در تلاش هستند از مشکلات یادآوری داده‌ها جلوگیری کنند. با این حال، بسیاری از این مطالعات همچنین اطلاعات تاریخی را درخواست می‌کنند که ممکن است در معرض خطر سوگیری یادآوری باشد و محققان باید از این امر آگاه باشند. استراتژی‌هایی که ممکن است سوگیری یادآوری را کاهش دهند عبارتند از انتخاب دقیق سوالات تحقیق، انتخاب روش مناسب جمع‌آوری داده‌ها، مطالعه افراد مبتلا به بیماری تازه شروع شده یا استفاده از یک طرح آینده‌نگر که مناسب‌ترین راه برای جلوگیری از سوگیری یادآوری است.

مطالعات مورد-شاهدی در شرایطی که شرایط مورد نظر نادر است، اما در معرض خطر سوگیری یادآوری قرار دارند، مفید هستند. این مطالعات باید اطمینان حاصل کنند که نحوه پرسیدن سوالات بر پاسخ‌های شرکت‌کنندگان تأثیر نمی‌گذارد.

مطالب مرتبط مفید

مطالعه مورد-شاهدی

مطالعه (کوهورت) آینده نگر

مطالعه گذشته نگر