سوگیری گزارش دهی: توضیح با مثال

سوگیری گزارش دهی چیست؟

سوگیری‌های گزارش‌دهی اصطلاحی کلی است که طیف وسیعی از انواع مختلف سوگیری‌ها را پوشش می‌دهد. این اصطلاح به عنوان مهم‌ترین شکل سوء رفتار علمی توصیف می‌شود (المرزوقی و همکاران، ۲۰۰۵). سوگیری‌های گزارش‌دهی صدها سال است که شناخته شده‌اند و قدمت آن به قرن هفدهم برمی‌گردد (دیکرسی و چمبرز، ۲۰۱۰). از آن زمان، تعاریف مختلفی از سوگیری‌های گزارش‌دهی ارائه شده است:

فرهنگ لغت اپیدمیولوژی، سوگیری گزارش‌دهی را به عنوان «افشا یا سرکوب گزینشی اطلاعات (مثلاً در مورد سابقه پزشکی گذشته، سیگار کشیدن، تجربیات جنسی) یا نتایج مطالعه» تعریف می‌کند.

کتابچه راهنمای کاکرین بیان می‌کند که این سوگیری «زمانی رخ می‌دهد که انتشار یافته‌های تحقیق تحت تأثیر ماهیت و جهت نتایج قرار گیرد.»

کتابخانه جیمز لیند بیان می‌کند که «گزارش سوگیرانه تحقیق زمانی رخ می‌دهد که جهت یا اهمیت آماری نتایج بر اینکه آیا تحقیق گزارش می‌شود یا خیر و چگونه گزارش می‌شود» تأثیر بگذارد.

تعریف ما از سوگیری‌های گزارش‌دهی، تحریف اطلاعات ارائه شده از تحقیق به دلیل افشای گزینشی یا عدم ارائه اطلاعات توسط طرفین درگیر در رابطه با موضوع انتخاب شده برای مطالعه و طراحی، اجرا، تحلیل یا انتشار روش‌ها، یافته‌ها یا هر دوی مطالعات است. محققان پیش از این هفت نوع سوگیری گزارش‌دهی، از جمله سوگیری انتشار، سوگیری تأخیر زمانی، سوگیری انتشار چندگانه (تکراری)، سوگیری مکان، سوگیری استناد، سوگیری زبان و سوگیری گزارش‌دهی نتیجه را شرح داده‌اند (هیگینز و گرین، ۲۰۱۱). شکل ۱ نشان می‌دهد که سوگیری‌های گزارش‌دهی در کجا می‌توانند در چرخه حیات تحقیق رخ دهند و چندین نمونه از سوگیری‌های گزارش‌دهی را ارائه می‌دهد.

مثال سوگیری گزارش دهی

یک بررسی روایی که توسط مک‌گوران و همکارانش (۲۰۱۰) انجام شد، نشان داد که سوگیری‌های گزارش‌دهی پدیده‌ای گسترده در متون پزشکی هستند. آن‌ها سوگیری‌های گزارش‌دهی را در ۵۰ نوع مداخله دارویی، جراحی، تشخیصی و پیشگیرانه شناسایی کردند که شامل عدم ارائه داده‌های مطالعه یا تلاش فعال تولیدکنندگان برای جلوگیری از انتشار یافته‌ها بود.

یک بررسی سیستماتیک توسط جونز و همکارانش (۲۰۱۵) نتایج کارآزمایی‌های تصادفی کنترل‌شده مشخص‌شده در پروتکل‌های ثبت‌شده را با نتایج موجود در مقالات مجلات داوری‌شده بعدی مقایسه کرد. در یک سوم مطالعات، اختلافاتی بین نتایج از پیش تعیین‌شده و گزارش‌شده وجود داشت. سیزده درصد از کارآزمایی‌ها، در مقایسه با نتایج مشخص‌شده در پروتکل‌های ثبت‌شده، نتیجه جدیدی را در مقالات منتشرشده معرفی کردند.

در یک مطالعه گروهی از بررسی‌های سیستماتیک کاکرین، ساینی و همکارانش (۲۰۱۴) دریافتند که ۸۶٪ از بررسی‌ها، داده‌های مربوط به پیامد اصلی آسیب مورد نظر را گزارش نکرده‌اند.

یک مطالعه‌ی هم‌گروهی دیگر، ناهماهنگی قابل توجهی را در گزارش عوارض جانبی هنگام مقایسه‌ی پایگاه‌های داده‌ی حامیان مالی با پروتکل‌های مطالعه نشان داد (Scharf & Colevas, 2006). در 14 مورد از 22 مطالعه‌ی مورد بررسی، تعداد عوارض جانبی در پایگاه داده‌ی حامی مالی با مقالات منتشر شده 20٪ یا بیشتر متفاوت بود.

هنگامی که اطلاعات دقیق‌تری برای مداخلات مربوط به کارآزمایی‌های اوسلتامیویر تجزیه و تحلیل شد، بیش از نیمی (55٪) از ارزیابی‌های قبلی خطر سوگیری از خطر سوگیری «پایین» به «بالا» طبقه‌بندی شدند (Jefferson et al. 2014).

تأثیر سوگیری گزارش دهی

کارآزمایی‌ها و بررسی‌های سیستماتیک توسط پزشکان و سیاست‌گذاران برای تدوین دستورالعمل‌های مبتنی بر شواهد و تصمیم‌گیری در مورد درمان یا پیشگیری از مشکلات سلامتی استفاده می‌شوند. هنگامی که پایگاه شواهد موجود برای پزشکان، سیاست‌گذاران یا بیماران ناقص یا تحریف شده باشد، تصمیمات و توصیه‌های مراقبت‌های بهداشتی بر اساس شواهد سوگیرانه گرفته می‌شود.

ویوکس (روفکوکسیب)، یک مهارکننده Cox-2 که برای درد آرتروز تجویز می‌شود، نمونه مهمی از گزارش‌دهی نادرست و کم‌گزارش‌دهی داده‌ها است که منجر به آسیب قابل توجه بیمار شده است.

اولین تجزیه و تحلیل ایمنی بزرگترین مطالعه روی روفکوکسیب، خطر مرگ یا عوارض جدی قلبی عروقی را در یک گروه درمانی در مقایسه با گروه دیگر 79 درصد بیشتر نشان داد (کرومهولز و همکاران، 2007). این اطلاعات توسط سازنده (مرک) افشا نشد و آزمایش ادامه یافت. خطر قلبی عروقی مرتبط با روفکوکسیب به چندین روش پنهان شد.

تعدادی از تضاد منافع قابل توجه بین اعضای هیئت مدیره مرک در حین انجام آزمایش یا هنگام انتشار آن، فاش نشده و علنی نشده است (کرومهولز و همکاران، 2007). مرک اکنون با ادعاهای قانونی نزدیک به 30000 نفر که در هنگام مصرف روفکوکسیب دچار عوارض جانبی قلبی عروقی شده‌اند، روبرو است.

اگر مزایا بیش از حد گزارش شوند و مضرات کمتر از حد گزارش شوند، پزشکان، بیماران و عموم مردم احساس امنیت کاذبی در مورد ایمنی درمان‌ها خواهند داشت. این امر منجر به رنج و مرگ غیرضروری می‌شود (Cowley et al. 1993)، هدررفت تحقیقات را تداوم می‌بخشد و تحقیقات آینده را گمراه می‌کند (Glasziou & Chalmers, 2018).

مراحل پیشگیرانه برای سوگیری گزارش دهی

شفافیت مهم‌ترین اقدام برای حفاظت از تحقیقات سلامت است.

پیش از مطالعه: نتایج کارآزمایی‌های ثبت‌شده‌ی آینده‌نگر به طور قابل توجهی بیشتر از کارآزمایی‌های ثبت‌نشده احتمال انتشار دارند (نسبت شانس تعدیل‌شده ۴.۵۳، ۹۵٪ فاصله اطمینان ۱.۱۲-۱۸.۳۴؛ چان و همکاران، ۲۰۱۷). ثبت آینده‌نگر تمام کارآزمایی‌های بالینی باید توسط سردبیران مجلات، تنظیم‌کنندگان، کمیته‌های اخلاق پژوهشی، تأمین‌کنندگان مالی و حامیان مالی الزامی و برای سایر طرح‌های مطالعه تشویق شود.

در طول مطالعه: شیوه‌های علم باز، مانند در دسترس قرار دادن داده‌های بدون هویت و کدهای تحلیلی از طریق پلتفرم‌هایی مانند GitHub یا چارچوب علم باز، به تکرارپذیری کمک می‌کند، از تکرار جلوگیری می‌کند، هدررفت را کاهش می‌دهد، نوآوری را تسریع می‌کند، خطاها را شناسایی می‌کند و از سوگیری‌های گزارش‌دهی جلوگیری می‌کند.

پس از مطالعه: دستورالعمل‌های گزارش‌دهی مانند CONSORT می‌تواند به محققان در بهبود گزارش‌دهی کارآزمایی‌های تصادفی کمک کند (موهر و همکاران، ۲۰۱۰).

چک لیست‌ها و ابزارهای دیگری نیز برای ارزیابی خطر سوگیری‌های گزارش‌شده در مطالعات، از جمله ابزار خطر سوگیری کاکرین، GRADE و ORBIT-II (پیج و همکاران، ۲۰۱۸) توسعه داده شده‌اند.

مطالب مرتبط مفید

سوگیری در تحقیق

سوگیری انتخاب: تعریف و مثال

سوگیری پوشش ناکافی